O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti

 
Turkum 
Turkumdagi 
soni 
Markaziy 
Evropadagi 
soni 
Tarqalishi 
Buk
Qoraqayin 
(Fagus) 
10 
1 
Sharqiy Osiyo, Old Osiyo, 
Shimoliy Amerika. 
Dub 
Eman 
(Quericus) 
300 dan ko‘p 
4 
1. Xazonrezlilari: Sharqiy 
va Janubi-Sharqiy Osiyo, 
Shimoliy 
Amerikaning 
Atlantik okean qirg‘oqlari.
2. Doimoyashil turlari: 1 
dagi kabi, undan tashqari: 
O‘rtaer dengiz viloyati va 
Kaliforniya. Eman areali 
janubda Indoneziya va 
Ekvadorgacha boradi. 
Grab 
Grab 
(Carpinus) 
26 
1 
1. 
Iliq 
viloyatlar 
va 
mo‘‘tadil iqlimli Sharqiy 
Osiyo.
2. Shimoliy Amerikaning 
Atlantik 
okeani 
qirg‘oqlari. Meksika. 
12 Lipa Jo‘ka 
(Tilia) 
18 
2 
1. 
Sharqiy 
Osiyoning 
tropikdan 
tashqari 
viloyatlari. 
2. Shimoliy Amerikaning 
janubiy va Atlantik okean 
qirg‘oqlaridan 
Meksikagacha. 
3. 
Evropaning 
janubi-

---

80 
sharqidan 
Old 
Osiyogacha. 
Klen 
Zarang 
(Acer) 
200 dan ko‘p 
4 
1. 
Sharqiy 
Osiyoning 
tropikdan 
tashqari 
viloyatlari. G‘arbiy Xitoy. 
2. Shimoliy Amerikaning 
Tinch va Atlantika okeani 
qirg‘oqlari. Yevropada 11 
tur, Amerikada 16 tur, 
SHarqiy Osiyoda 16 tur 
tarqalgan. 
Olxa 
Qandag‘och 
(Alnus) 
30 ga yaqin 
3 
1. Shimoliy Amerikaning 
Atlantika 
okeani 
qirg‘oqlari va Markaziy 
qismida 16 turi tarqalgan. 
2. Sharqiy Osiyoda 16 turi 
tarqalgan. 
Bereza 
Oqqayin 
(Betala) 
33 
4 
Sharqiy osiyo, Shimoliy 
Amerika, 
Sibirning 
shimolidagi mo‘‘tadil va 
salqin iqlimli hududlari. 
Terak 
(Populus) 
160 ga yaqin 
3 
Atlantika 
va 
Tinch 
okeanining 
shimoliy 
mo‘tadil iqlimli ayniqsa 
Sharqiy Osiyo, O‘rtayer 
dengiz 
va 
SHimoliy 
Amerika. 
Qayrag‘och 
(Ulmus) 
16 
3 
1. Shimoliy Amerikani 1. 
Atlantik okean qirg‘oqlari. 
2. Sharqiy va Markaziy 
Osiyo. 
Pixta 
Oqqarag‘ay 
(Abies) 
50 ga yaqin 
1 
Sharqiy osiyo (16 tur), 
Atlantik 
va 
Tinch 
okeanlarning 
Shimoliy 
Amerika qirg‘oqlari (12 
tur), Janubiy Yevropa va 
Shimoliy Afrika (10 tur). 
Tiss 
Zarnab 
(Taxus) 
8 
1 
1. 
Sharqiy 
Osiyodan 
Yunnan 
bo‘ylab 
to 
Gimalaygacha (3 tur). 
2. Shimoliy Amerikani 
Atlantika va Tinch okeani 
qirg‘oqlari 
bo‘ylab 
to 
Meksikagacha (4 tur).

---

81 
Qoraqayin dengiz iqlimli mintaqalarga xos bo‘lsa ham, G‘arbiy 
Evropaning qirg‘oq bo‘yi hududlarida u yo‘q. Bu joylarda qoraqayinli 
aralash o‘rmonlar ko‘p. Ularning tarkibiga jumladan, padub (Ilex aquifolium), 
xellebori (Helleboris) va xedera (Hedera helix) ayniqsa ko‘p uchraydi. 
Bunday o‘rmonlarni tashkil qilgan turlarning tarkibi sharqiy emanli 
o‘rmonlarning tarkibidan farq qilib, bu o‘rmonlarda doimoyashil o‘simliklar 
yo‘q. G‘arbiy va sharqiy o‘rmonlardagi kabi evropaning shimoliy va janubiy 
o‘rmonlarining tarkibida ham farqlar bor. Janubdagi o‘rmonlarning turlar 
tarkibi ko‘p emas. Alp tog‘larining janubiy tomonlari Italiyaning shimoliy 
qismidagi aralash o‘rmonlar turlarga boy. Bu joyda olimlarning 
ma’lumotlariga ko‘ra, Markaziy Evropada allaqachonlar yo‘qolib ketgan 
ko‘plab daraxt va butalar o‘sadi. Bu hududda avvalo issiq va namsevar 
o‘simliklar ko‘p. Ulardan ostriya (Ostrya carpinifolia), qatrong‘i (Celtis 
australus), eman (Quericus), turlari, shumoq (Fraxinus ornus), kashtan 
(Castanea sativa), skumpiya (Cotinus coggygria) keng tarqalgan. Bolqonda 
chinor (Platan orientalis) va sohta kashtan (Aesculus hippocastanum) ham 
uchraydi. Markaziy Evropa florasining tarkibida bir zamonlar magnoliyalar, 
rododendron, fikuslar va boshqalar bo‘lgan. Ularning qoldiqlari hozir 
Ispaniyada Adriatika dengizining qirg‘oq bo‘yida, Gretsiyaning shimolida, 
asosan Kavkaz tog‘larining g‘arbi va janubrog‘i-Kolxidada uchraydi.