O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi o`rta maxsus kasb-hunar ta`limi markazi
Download 0.88 Mb. Pdf ko'rish
|
HULOSA_
19 Laboratoriya ishi № 8 Mavzu: Yarim o’tkazgichli diodning volt-amper tavsifini o’rganish
1.
2.
Yarim o'tkazgichli dioddan o'tayotgan tokning unga quyilgan kuchlanishiga bog'likligini o'rganish va tekshirish. I. Asbob-uskunalar
O'zgarmas tok manbai.
Reostat. Voltmetr. Ampermetr. Yarim o'tkazgichli diod (Д7Ж yoki Д226). Elektr kalit va boshqa yordamchi aslaxalar.
Qurilma o'zgarmas tok manbai, reostat, o'zgarmas tok voltmetr iva ampermetri, yarim o'tkazgichli diod, elektr kalit va boshqa yordamchi aslaxalardan tashkil topgan. Qurilmani ishga tushiri uchun K kalit yordamida zanjir tok manbaiga ulanadi. Shunda zanjirdan o'tayotgan tok va yarim o'tkazgichli diod uchlari oralig'iga quyilgan kuchlanish miqdorini mos ravishda ampermetr va voltmetr ko'rsatadi. Tajriba davomida zanjirdagi tokning yarim o'tkazgichli diodga quyilgan kuchlanishga bog'liqligi o'rganiladi. Diodga har xil kattalikdagi kuchlanishlarni berib, undan o'tgan tok qiymatlari yozib olinadi. 5-rasm.
6-rasm.
Buning uchun 5- va 6-rasmlarda keltirilgan ishning elektr sxemasi yi-iladi. Tajribada aniqlangan natijalar asosida I = f (U) grafigi millimetrli qog'ozga chiziladi. III. Ishni bajarish tartibi Laboratoriya ishining yo'riqnomasidan o'qib o'rganing va sxemalarni taxlil qiling. O'qituvchining savollariga javob berib ishni bajarishga ruxsat oling. 1.
1-topshiriq. To'g'ri tok kattaligining diodga quyilgan kuchlanish qiymatiga bog'liqligini o'rganish. 2.
ishning elektr sxemasini yig'ing va uni o'qituvchiga tekshirtiring. 3.
Kalit Kml qo'shing va potensiometr R orqali diodga turli xil kuchlanishlarni berib, uni mos keladigan toklarning qiymatlarini milliampermetr yordamida o'lchab oling va natijalarni 1-jadvalga kiriting.
1-jadval 20 № Kuchlanish U (B) To’g’ri tok I (мА) Teskari tok I (мкА) 1
2
3
E s l a t m a: Zanjirni berkitishdan oldin reostatning sirpanuvchi kontaktini shunday holatga keltirib qo'yingki, bunda diodga beriladigan boshlang'ich kuchlanish qiymati taxminan 0 ga teng bo'lsin. Tokni quyidagicha berish maqsadga muvofiqdir: har safar 0,5 мA dan oshirib borilib to 30 мA gacha bo'lgan oraliqda o'lchashni davom ettirish maqsadga muvofiq bo'ladi. 2-topshiriq. Dioddagi teskari tokning kuchlanishga bog'liqligini o'rganish. 4.
Teskari tok kattaligini aniqlash uchun 6-rasmdagi ishning elektr sxemasini yig'ing va uni o'qituvchiga tekshirtiring. 5.
tok kuchining qiymatlarini yozib oling. Tajribada topilgan natijalarni 2- jadvalga kiriting. 2-jadval
№ Kuchlanish U (B)
To’g’ri tok I (мА)
Teskari tok I (мкА)
1
2
3
E s l a t m a. Teskari tok kattaligi kichik kuchlanishlardan boshlab o'lchanadi, uning kattaligi reostat R yordamida rostlanadi. O'lchashlarda mikroampermetrdagi kuchlanishlar tushuvi
hisobga olinmaydi, chunki mikroampermetrning qarshiligi diodning teskari qarshiligiga nisbatan juda kichik. 6.
Kuchlanishni har safar 1 V dan orttiring va dioddagi teskari tok kattaligini o'lchang. 7.
Kuchlanish 0,5 V bo'lgandagi holatda tekshirilayotgan dioddagi to'g'ri tok minimal qiymatini o'lchang. 8.
jadvallarda keltirilgan natijalarga tayanib diodning to'g'ri va teskari tok grafiklarini chizing. Chizilgan grafik, agarda tajriba to'g'ri o'tkazilgan bo'lsa, 7-rasmda keltirilgan grafikday ko'rinishda bo'ladi. Grafika millimetrli qog'ozga chizishda albatta har bir millimetr oraliq aniqligini e'tiborga olish kerak.
V. Nazorat savollari
21 1.
p va n turidagi o'tkazgichlar kontaktining xossasini tushuntiring. 2.
Yarim o'tkazgichli diodning tuzilishini va uning ishlashini tushuntiring. 3.
Yarim o'tkazgichli diodning volt-amper tavsifini grafik shaklda qanday ko'rish mumkin? 4.
HULOSA_ Laboratoriya ishi № 9 22 Mavzu: Misning elektrokimyoviy ekvivalentini aniqlash.
1.
Elektroliz hodisasini o'rganish. 2.
Faradeyning birinchi qonunini tajribada o'rganish. 3. Misning elektrokimyoviy ekvivalentini aniqlashni o'rganish. I. Kerakli asbob-uskunalar 1.
O'zgarmas tok manbai. 2.
Elektron tarozi. 3.
Sekundomer. 4.
Reostat. 5.
Elektrolitik vanna. 6.
Distillangan suv. 7.
Mis kuporosining eritmasi. 8.
Elektrodlar. 9.
O'zgarmas tok ampermetri va voltmetri. 10.
Ulovchi simlar va boshqa yordamchi aslahalar. II. Qurilmaning tuzilishi va ishlashi Qurilma elektrolitik vanna, mis kuporosining distillangan suvdagi eritmasi, elektrodlar, elektrolitdan o'tayotgan tokni rostlaydigan R reostat, o'zgarmas tok manbai, zanjirdagi tok va kuchlanishni o'lchaydigan o'zgarmas tok ampermetri va voltmetri hamda kalitdan tashkil topgan (1- rasm.). qurilmani ishga tushirish uchun to'g'rilagich o'zgaruvchan elektr tarmog'iga ulanadi, so'ngra kalit(K) berkitiladi. Shunda elektrolitdan tok o'ta boshlaydi. 1-rasm. Ishning elektr sxemasi. Elektrolitdan o'tayotgan tok kattal igi ampermetr ko'rsatishidan olinadi. Tokning kattaligi R reostat bilan rostlab turiladi.
1.
savollariga javob berib, ishni bajarishga ruxsat oling. 2.
Katod vazifasini o'taydigan mis elektrodning m1 massasini JW-1 rusumli elektron tarozida tortib aniqlang. Eslatma. Elektrod tortilishidan oldin quritilishi shart! 3.
Mis kuporosidan m massasini tarozida tortib oling va uni distillangan suvda distillangan suvda eritib eritma tayyorlang. 4.
qilib mahkamlang. 5.
Tajriba boshlangan t vaqtni belgilang va shu zahotiyoq kalitni ulang va reostat yordamida tok kuchi kattaligini 1,5 qiymatida o'zgartirmay saqlang.Tajribada aniqlangan natijalarni jadvalga kiriting.
23
№
Tok kuchi I. (А)
Kuchlanish U (V) Elektrod massalari farqi
m 2 -m 1 = m (kg) k,
(kg/Кl)
1
2
3
6.
15-20 minut vaqt davomida elektrolitdan tok o'tgandan keyin kalitni uzing va t 2 vaqtni belgilab qo'ying. Elektrolitlan tok o'tgan vaqtni hisoblang. 7.
Katodni eritmadan chiqaring va uni quriting. Katoddan ajralib chiqqan mis massasini aniqlash uchun mis o'tirib qolgan elektrodni JW-1 elektron tarozida torting va
2 -m 1 ifodadan, ya'ni jarayonda elektrodda ajralib chiqqan misning m massasini hisoblang. 8.
Tajriba natijalari asosida k=m/It tenglamadan foydalanib, misning k elektrokimyoviy ekvivalentini hisoblab toping. 9.
Tajribani takrorlang va xatoliklarni hisoblang. 10.
Natijani k
11.
Faradeyning II qonunidan foydalanib, elementar zaryad qiymatini toping.
Download 0.88 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling