O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti sug’urta nazariyasi va amaliyoti

Iqtisodiy muhit risklarini pasaytirish uchun turli xildagi usullardan 
foydalaniladi: 
• diversifikatsiya – mablag‘larni (kapitalni) qo‘yilmalarning turli obektlari 
bo‘yicha, foydalanishning turli yo‘nalishlari bo‘yicha taqsimlash jarayoni; 
Riskka ta’sir etish 
Istisno qilish 
Pasaytirish
Saqlash
O‘tkazish 
Sug‘urtalash 
 
Riskni yuzaga kelish 
e‘htimolligini 
pasaytirish 
 
Ehtimolli zararni 
kamaytirish 
 
Moliyalashtirishsiz
O‘zini-o‘zi 
sug‘urtalash 
Tashqi manbalarni 
jalb qilish 
(dotatsiyalar, 
qarzlar) 
Moliyaviy 
kafolatlarni olish 
 
Boshqa usullar 
(shartnomaviy, 
huquqiy va sh.k.) 

---

63 
• qo‘shimcha axborotlarga ega bo‘lish; 
• limitlashtirish – xarajatlar, sotuv, kredit va sh.k. limitini (chegarasini) 
o‘rnatish. 
Risklarni saqlash zararlarni kompensatsiyalashga yo‘naltirilgan har qanday 
ta’sirlardan voz kechish yoki noqulay holatlar ro‘y berganda zararlarni qoplashga 
mo‘ljallangan maxsus rezerv fondlarini tashkil qilish (o‘z-o‘zini sug‘urtalash). 
Riskka ta’sir etishning oxirgi usuli o‘z-o‘zini sug‘urtalash nomini olgan. Risk 
saqlanishi holatida amalga oshiriladigan chora-tadbirlarga yana zararlarni 
kompensatsiyalash va ishlab chiqarishni tiklash uchun kredit va qarzlar olish, 
davlat dotatsiyalarini olish va b. kiradi. 
Risklarni o‘tkazish bo‘yicha choralarga mavjud daraja saqlangan holda u 
uchun javobgarlikni uchinchi shaxslarga o‘tkazish tushuniladi. Ularga ma’lum 
to‘lov asosida riskni sug‘urta kompaniyasiga o‘tkazishni nazarda tutuvchi