O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti sug’urta nazariyasi va amaliyoti

bilan faoliyatining ko‘rsatkichlari; 
СA - sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) tomonidan bitta bog‘liq shaxsda 
joylashtirilgan aktivlar; 
УС - barcha bog‘liq shaxslarda joylashtirilgan aktivlarning umumiy 
summasi; 
УK - ustav kapitali. 
sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) tomonidan bitta bog‘liq shaxsda 
joylashtirilgan 
aktivlarning 
umumiy 
summasi, 
sug‘urtalovchi 
(qayta 
sug‘urtalovchi) ustav kapitalining 15 foizidan oshmasligi shart, qonun hujjatlarida 
nazarda tutilgan hollar bundan mustasno; 
sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) tomonidan barcha bog‘liq shaxslarda 
joylashtirilgan aktivlarning umumiy summasi sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) 
ustav kapitalining 100 foizidan oshmasligi shart; 
sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) aktivlarni bog‘liq shaxslarda faqat 
sug‘urtalovchining (qayta sug‘urtalovchining) Kuzatuv kengashi yoki boshqa 
vakolatli organi ruxsati bilan investitsiya qilinayotgan mablag‘larning likvidligi, 
foydaliligi va qaytarilishini, shuningdek mazkur Nizom talablarini hisobga olgan 
holda tayyorlangan texnik-iqtisodiy asoslanish (biznes-reja) asosida joylashtirishga 
haqli; 
sug‘urtalovchi (qayta sug‘urtalovchi) aktivlarini sug‘urtalovchining (qayta 
sug‘urtalovchining) dastlabki ikki yillik faoliyati davomida bog‘liq shaxslarda 
joylashtirish taqiqlanadi; 
xususiy mulk yoki unga bo‘lgan huquq garovga berilganda, kafolat berilganda 
yoxud balansda aks etmagan boshqa majburiyat qabul qilinganda, sug‘urtalovchi 
(qayta sug‘urtalovchi) 5 kundan kechikmagan muddatda Davlat sug‘urta nazorat 
inspeksiyasini yozma ravishda xabardor qilishi shart. 

---

124 
Moliya vazirligi prezidentning «O‘zbekiston Respublikasi sug‘urta bozorini 
isloh qilish va jadal rivojlantirilishini ta'minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi 
qarori loyihasida quyidagilar taqiqlash taklif etilmoqda: 
• sug‘urtalovchining (qayta sug‘urtalovchining) faoliyatiga ma'muriy aralashuv, 
sug‘urta zaxiralarining maqsadli mablag‘larini o‘zga maqsaddagi xarajatlar, 
xayriya 
va 
boshqa 
maqsadlarga 
yo‘naltirish 
va 
qo‘llash; 
• sug‘urtalovchini (qayta sug‘urtalovchini) shartnomalar tuzishga va asossiz 
ravishda, yuz berishi aniq bo‘lgan xatarlarni zimmasiga olishga majburlash; 
• bozordagi sog‘lom raqobat prinsiplarini buzish, tariflarning bozordagi o‘rtacha 
tariflardan asossiz ravishda va ancha farqlanishi, sug‘urta xizmatlarini sotishda 
demping sxemalaridan foydalanish.
Qonunbuzarliklar uchun aybdor shaxslarga nisbatan sug‘urtalovchilarga 
(qayta sug‘urtalovchilarga) yetkazilgan moddiy va ma'naviy zararni qoplagan 
holda egallab turgan lavozimidan ozod qilish, faoliyatida ushbu dalillar aniqlangan 
sug‘urtalovchilarning litsenziyalarini esa chaqirib olishgacha bo‘lgan qat'iy 
choralar qo‘llanadi. 
Shuningdek quyidagilar rejalashtirilmoqda: 
• sug‘urta tashkilotlarining alohida bo‘linmalari rahbari va bosh buxgalteri 
lavozimiga nomzodlarni oldindan kelishib olish amaliyotini bekor qilib, to‘liq 
javobgarlikni sug‘urtalovchining (qayta sug‘urtalovchining) rahbariyati zimmasiga 
yuklash; 
• 2018–2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasi sug‘urta bozorini isloh qilish va 
jadal rivojlantirilishini ta'minlash bo‘yicha yo‘l xaritasini ma'qullash; 
• sug‘urta faoliyati turlari va sohalariga qarab tabaqalashtirilgan sug‘urtalovchilar 
ustav kapitalining eng kam miqdorlarini oshirish; 
• 2019 yil 1 yanvardan boshlab bo‘shatilayotgan mablag‘larni ustav kapitalini 
oshirishga maqsadli yo‘naltirgan va ularni mazkur qaror bilan qo‘yiladigan 
talablarga 
muvofiqlashtirgan 
holda 
mulkchilik 
shaklidan 
qat'i 
nazar 
sug‘urtalovchilarni (qayta sug‘urtalovchilarni) daromad (foyda) solig‘ini 
to‘lashdan ozod qilish; 

---

125 
• sug‘urta tovonlarini to‘lash haqidagi arizalarni ko‘rib chiqish tartib-taomillarini 
birxillashtirish va soddalashtirishni nazarda tutuvchi sug‘urta e'tirozlarini tartibga 
solishning namunaviy uslubiyatlarini joriy etish; 
• sug‘urtalovchilarning (qayta sug‘urtalovchilarning) xalqaro moliyaviy hisobot va 
hisob 
standartlariga 
bosqichma-bosqich 
o‘tishini 
amalga 
oshirish; 
• sug‘urtalovchilarning (qayta sug‘urtalovchilarning) KPMG, PwC, Deloitte va 
boshqa yetakchi auditorlik kompaniyalarining xulosalarini, shuningdek Moody’s, 
Fitch va Standard&Poors xalqaro reyting agentliklarining reyting baholarini 
bosqichma-bosqich olishlarini ta'minlash; 
• sug‘urtalovchilar (qayta sug‘urtalovchilar) hamda maxsus vakolatli davlat organi 
o‘rtasida real vaqt rejimida masofadan turib sug‘urta xizmatlari ko‘rsatish va 
elektron ma'lumotlar ayirboshlash uchun biznes-jarayonlarni va tartib-taomillarni 
raqamlashtirish;
• to‘lov qobiliyatini, moliyaviy barqarorlikni qo‘llab-quvvatlash, aktivlar, 
investitsiya portfelining sifatini, xususiy kapital, sug‘urta zaxiralari mablag‘lari va 
boshqa 
majburiyatlarni 
joylashtirish 
transparentligini 
oshirish; 
• korporativ boshqaruv tizimini, sug‘urta tavakkalchiliklari va risk-menejment 
baholanishini takomillashtirish; 
• aholi va tadbirkorlarning moliyaviy savodxonligi va sug‘urta bozoriga ishonch 
darajasini oshirish; 
• mijozlarning sug‘urta xizmatlariga ehtiyojlarini muntazam monitoring qilish, 
sug‘urta xizmati ko‘rsatish madaniyatini oshirish va aholi orasida talabgir bo‘lgan 
sug‘urta xizmatlarini ko‘rsatish. 
2019 yil 1 yanvardan boshlab sug‘urtalovchining (qayta sug‘urtalovchining) 
ustav kapitalida quyidagilarning ishtirok etishini taqiqlash taklif etilmoqda: 
• offshor zonalarda ro‘yxatdan o‘tkazilgan norezident yuridik shaxslar va offshor 
zonalarda yashovchi fuqarolar; 
• mazkur sug‘urtalovchi o‘z faoliyatini amalga oshirayotgan xuddi shu sug‘urta 
sohasida faoliyat yurituvchi sug‘urta tashkilotlari. 

---

126 
Faoliyat yuritayotgan sug‘urtalovchilarga ustav kapitali tuzilmasini ushbu 
talablarga 
muvofiqlashtirish 
majburiyatini 
yuklash 
rejalashtirilmoqda. 
Yetakchi xalqaro sug‘urta kompaniyalarini texnologik hamkor va/yoki 
muassis sifatida jalb etgan holda yirik qayta sug‘urtalash kompaniyasini tashkil 
etish tashabbusiga qo‘l urildi.