O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti


Download 1.03 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/39
Sana05.01.2022
Hajmi1.03 Mb.
#226196
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   39
Bog'liq
tog jinslarini tariflash.

 

Metamofik jinslarning turlari 

 

Mintaqaviy  metamorfizm  jinslari.  Mintaqaviy  metamorfizmning  eng 

keng  tarqalgan  jinslari  bo‘lib,  yashil  slanetslar,  kristalli  slanetslar,  gneyslar, 

amfibolitlar, 

marmarlar, 

kvarsitlar 

sanaladi. 

Ular 

odatda 


faol 

deformatsiyalangan,  murakkab  burmalangan  qatlamlar,  linzalar  va  qatlamalar 

shaklida yotadi. 



25 

 

Yashil slanetslar metamorfizmning eng past darajasi hisoblanib, xlorit, albit, 

aktinolit,  epidot,  kvars,  seritsit  singari  past  haroratli  minerallar  majmuasi  bilan 

xarakterlanadi.  U  yoki  bu  minerallarning  ustuvorligi  bo‘yicha  xloritli,  epidot-

aktinolitli, seritsit-xloritli va boshqa turlari ajratiladi. 

Bunday  jinslarning  teksturasi  slanetsli,  strukturasi  mayda  donali  bo‘ladi; 

odatda reliktli strukturalari saqlanib qoladi. Harorat yuqoriroq bo‘lganda slyudali, 

sillimanit-muskovitli va stavrolit-sillimanitli slanetslar shakllanadi. 



Kristalli  slanetslar  metamorfizmning  o‘rta  va  yuqori  bosqichlarida 

(amfibolitli  va  granulitli  fatsiyalar)  hosil  bo‘ladi,  slanetsli  va  gneysli  teksturaga, 

mayda  va  o‘rta  donali  strukturaga  ega  bo‘ladi.  Ularning  tarkibiga  plagioklaz, 

rogovaya  obmanka,  biotit,  piroksenlar,  granatlar,  epidot  va  boshqa  minerallar 

kiradi. Kvars va kaliyli dala shpatlari odatda uchramaydi. 

Gneyslar  metamorfizmning  o‘rta  va  yuqori  bosqichlarida  vujudga  keladi, 

mineral  tarkibi  bo‘yicha  granitlarga  yaqin,  ya’ni  dala  shpatlari  va  kvarsga  boy 

bo‘ladi. Rangli minerallardan slyudalar, rogovaya obmanka, piroksenlar, granatlar, 

disten,  sillimanit  va  ba’zi  boshqa  minerallar  uchrashi  mumkin.  Ular  gneysli 

teksturaga, mayda yoki o‘rta donali strukturaga ega bo‘ladi. 

Birlamchi jinslarning tabiatiga bog‘liq xolda para va ortogneyslar ajratiladi. 

Cho‘kiindi  jinslar  metamorfizmida  paragneyslar,  magmatik  jinslardan  esa 

ortogneyslar vujudga keladi. 



Amfibolitlar melanokratli, kristall donali jinslar bo‘lib, massiv yoki tartibsiz 

teksturali,  asosan  rogovaya  obmankadan,  kamroq  plagioklazdan  tarkib  topgan. 

Piroksenlar va granatlar ham uchrashi mumkin. 

Marmarlar  50%  dan  kam  bo‘lmagan  karbonatlarga  ega  metamorfik 

jinslardir.  Tarkibi  bo‘yicha  ular  kalsitli,  kalsit-dolomitli  va  dolomitli  turlarga 

bo‘linadi. Tog‘ jinsida silikatlar (yoki kvars) miqdori 5 dan 50% gacha bo‘lganda 

silikatli marmarlar yoki kal’sifirlar deyiladi. 



Kvarsitlar  asosan  kvarsdan  tarkib  topgan  metamorfik  jinslar  hisoblanadi. 

Tarkibida dala shpatlari, biotit, temirli birikmalarning mavjudligi bo‘yicha ularning 

kvarsitlar, kvarsit-slanetslar kabi turlari ajratiladi. 


Download 1.03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   39




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling