22
9-rasm. Фосфорит конкрециялари.
10-rasm. Донали фосфоритлар.
Fosforitlarning strukturasi oolitli, psevdooolitli, sferolitli, organogen-reliktli,
organogen va bo‘lakli bo‘ladi (38,39-rasmlar).
Kelib chiqishi. Fosforitlar kimyoviy (biokimyoviy) va biogen yo‘llar bilan
hosil bo‘lishi mumkin.
Qatlamli fosforitlarning eng yirik konlari kembriy (Qoratov, Qozog‘iston),
perm (Qoyali tog‘lar, AQSH), yuqori bo‘r va paleogen (Shimoliy Afrika, Shimoliy
Amerika) yotqiziqlarida mavjud.
O‘rta Osiyoda, shu jumladan O‘zbekistonda ham fosforit konlari topilgan.
Ular tokembriy, paleozoy va mezokaynozoy yotqiziqlarida uchraydi. Bularning
orasida bo‘r-paleogen yotqiziqlari bilan bog‘liq donali va donali-detritli turlari
istiqbolga ega.
Ishlatilishi. Fosforitlar muhim agrokimyoviy ma’dan hisoblanadi. Ulardan
superfosfat, ikkilangan superfosfat, ammofos, nitrofos va nitrofos kabi mineral
o‘g‘itlar ishlab chiqiladi. O‘zbekistonda ikkita superfosfat (Samarqand, Qo‘qon) va
bitta ammofos (Olmaliq) zavodlari ishlab turibdi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
