Oʻzbekistоn respublikasi оliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi r. I. Ismailov, R. M. Davlatov, M. B. Mamatqulova
Download 5.25 Mb. Pdf ko'rish
|
Kolloid kimyo
|
103-rasm. M
S va S M tipidagi emulsiyalar tomchilarining tuzilishi. 199 Ikkinchi alomati - yani dispers fazaning konsentratsiyasiga qarab emulsiyalar: suyultirilgan, konsentrlangan yuqori konsentrlangan emulsiyalarga boʻlinadi. Dispers fazasining konsentrastiyasi 0,1 - 2% oraligʻida boʻlgan suyultirilgan emulsiyalar agregativ barqaror emulsiyalar boʻlib, ularga emulgator qoʻshish talab etilmaydi. Dispers fazasining konsentratsiyasi 2% gacha boʻlgan emulsiyalar ham suyultirilgan emuliyalar sinfiga kiradi, biroq ularga emulgator qoʻshib barqarorligi ta‘minlanadi. Bu sinf emulsiyalarida dispers faza tomchilari sferik shaklda boʻlib diametri 50 nm gacha boʻlishi mumkin. Bu sinf emulsiyalari barqaror emulsiya boʻlgani uchun ularda koalessensiya jarayoni oʻz-oʻzicha bormaydi. Emulsiyadagi dispers fazaning mayda zarrachalari oʻzaro qoʻshilib yirik tomchilar hosil qilib, nihoyat emulsiyani ikki suyuqlik qatlamiga ajralishi - koalessensiya yoki emulsiyaning buzilishi deyiladi. Konsentrlangan emulsiyalarning suyultirilgan emulsiyalardan farqi shuki, ularda dispers fazaning miqdori koʻproq, ya‘ni 2% dan 74% gacha boʻladi. Bunday emulsiyalarning tomchilari sferik shakldagi holatini saqlab qoladi va oʻlchami 0,1 dan 50 nmgacha boʻladi. Dispers fazaning miqdori 2% – 74% orasida boʻlgani uchun konsentrlangan emulsiyalarda agregativ barqarorlikni ta‘minlashda birmuncha faol emugatorlar qoʻllaniladi. Bunga sabab ulardagi mavjud Broun harakati va diffuziya jarayonidir. Yuqori konsentrlangan emulsiyalarda dispers fazaning hajmiy konsentratsiyasi 74% – 99% gacha boʻladi va bunda qovushqoqlik juda yuqori boʻlib struktur-mexanik xossalarga ega boʻlib qoladi. Shuning uchun ularni jelatinalangan emulsiya deyiladi. Masalan: agar 1% natriy oleat bilan stabillashtirilgan birinchi tur emulsiya tayyorlansa, u oquvchanligini batamom yoʻqotgan sovun kabi qattiq holatga oʻtadi. Uni faqat pichoq bilan kesish mumkin boʻladi (104-rasm). |
