O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi r. D. Do‘smuratov

 
2.5-jadval  
3-muomaladan keyingi balans 
 
Aktiv 
Summa,
 so‘m 
Passiv 
Summa, 
 so‘m 
Asosiy vositalar 
(+500000) 
1812600 Ustav kapitali  
1448960
Materiallar (-8600) 
15600  Rezyerv kapitali (+500000) 
500000 
Xodimlar bilan mehnat haqi 
bo‘yicha hisoblashuvlar (-14500) 
25390 
Asosiy ishlab chiqarish 
(+8600) 
52450 
Budjet bilan hisob-kitoblar 
(+14500) 
14500 
Hisob-kitob schoti  
134400  Mol etkazib beruvchilar 
26200 
Balans 
2 015050 Balans  
2 015050
 
4-Muomala. Mol etkazib beruvchilarga hisob-kitob schotidan 
13900 so‘m qarz puli o‘tkazildi. Bu muomala natijasida hisob-kitob 
schotidagi qoldiq 13900 so‘mga kamaydi (134400-13900 = 120500) va 
bir vaqtning o‘zida mol yetkazib beruvchilarga bo‘lgan qarz ham shu 
summaga kamaydi (26200 - 13900 = 12300). 
Bu muomala balansning aktivida ham, passivida ham bir xil sum-
maga kamayishga olib keldi. Lekin balans tengligi buzilmadi. 
Yuqoridagi barcha muomalalarni aks ettirganimizdan so‘ng 
korxona balansi quyidagi ko‘rinishga keladi (2.6-jadval). 
To‘rtinchi tip o‘zgarish uchun ya’ni o‘zgarish aktivdagi 
moddalarda ham, passivdagi moddalarda ham kamayish tomonga sodir 
bo‘lganda matematik model quyidagicha tuziladi: 
 
                                       
∑
∑
=
−
р
-
Р
а
А
,  
 
 
 
    (4)  
 
Bu model; aktiv va passiv moddalari bir xil summaga kamayganda, 
shu summaga aktiv va passivdagi summalar yig‘indisi ham kamayadi, 
aktiv va passiv tengligi esa buzilmaydi deb o‘qiladi.  

---

 
 
45
2.6-jadval