O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi r. D. Do‘smuratov

Kichik fermer xo‘jaliklarida bog‘dorchilik mahsulotlari tan-
narxini hisoblash 
 
Mah-
sulotlar 
Olingan 
mahsulot, 
s 
1s. 
bozor 
bahosi, 
so‘m 
Bozor ba-
hosi 
bo‘yicha 
qiymati, 
So‘m 
Taqsim-
lash koef-
fisienti 
Xarajat-
lar, so‘m 
1s. mah-
sulot 
tannarxi, 
so‘m 
Olma  
160 
30000 
4800000 
0,4147 
1990859 
12443 
Gilos  
86 
600000  51600000
0,4147 21401734 248857 
O‘rik  
90 
46000 
4140000 
0,4147 
1717116 
19077 
Uzum  
100 
30000 
3000000 0,4147 1244287 12443 
Jami - - 
63540000
0,4147 
26354000 
- 
 
Har bir mahsulot turining tannarxini hisoblashda mazkur ekindan 
olingan barcha mahsulot belgilangan koeffitsientlar bo‘yicha shartli 
mahsulotga aylantiriladi. Shundan so‘ng kalkulyatsiyalash umumbelgi-
langan tartibda amalga oshiriladi. Masalan, olma yetishtirishga ixti-
soslashgan fermer xo‘jaligida bog‘ni parvarishlash va hosilni 
yig‘ishtirish xarajatlari 3271800 so‘mni tashkil etgan. 6s yerga to‘kilgan 
va 2s urilgan nostandart olma ozuqa sifatida 1s. 5000 so‘mdan ba-
holanib, chorvachilik fermer xo‘jaligiga sotilgan. Ushbu qo‘shimcha 
mahsulot qiymati (40000 so‘m) jami xarajatdan chegirib tashlanadi. 
Ixtisoslashgan fermer xo‘jaligida bog‘dorchilik mahsuloti – 1s 
olma tannarxi quyidagicha: 
Olma hosilini yetishtirish, yig‘ishtirish va hosil yig‘ishtirilganidan 
so‘ng bog‘ni parvarishlash xarajatlari 3271800 so‘m. 
Qo‘shimcha mahsulot qiymati: 
- yerga tushgan olma   
 (6s x 5000s) 
 
 30000 so‘m 
- urilgan nostandart olma   (2s x 5000s) 
 
 10000 so‘m 
Kal`kulyatsiyalanadigan mahsulotga tegishli xarajat: 
 
(3271800 – 40000s) = 3231800 so‘m. 
 
Kalkulyatsiyalanadigan mahsulot shartli birliklarga o‘tkazilganda: 
-standart olma (80s x 1,0)80 
-nostandart olma (30s x 1,0)30 

---

 
 
196
-qalamcha ko‘chatlar (6x 0,5)3 
 Hammasi   
 
 113 s. 
1 shartli birlik tannarxi yoki 1s olmaning o‘rtacha tannarxi  
(3231800:113s) 28600 so‘m 
Qalamcha ko‘chatlar tannarxi 
(28600 x 5) 
143000 so‘m 
Standart va nostandart olma tannarxi  
(3231800 – 143000 yoki 28600 x 110)   
3088800 so‘m 
joriy yilda 1s standart olma o‘rtacha bozor bahosi 60000 so‘m, 
nostandart olmaniki 40000 so‘m bo‘lgan. 
Shunday qilib, haqiqatda olingan olma miqdoridan buzilganlari 
chegirib tashlangandan so‘ng qolgan qismining tannarxi hisoblanishi 
lozim. Yuqoridagi misoldan ko‘rinib turibdiki, fermer xo‘jaligida 32 
sentner nostandart olma hosili olingan.