O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi r. D. Do‘smuratov

6.6.1. Sanoat ishlab chiqarishi xarajatlari va mahsulot olinishi-
ning dastlabki, analitik va sintetik hisobi 
 
 Sanoat ishlab chiqarishi xarajatlari va mahsulot chiqishini hisobga 
olishda xilma-xil dastlabki hujjatlar va hisob registrlari qo‘llaniladi. 
Bajarilgan ish va sarflangan mehnatni hisobga olish ishbay ishlar 
uchun naryad (70 va 70a-shakllar)ga asosan amalga oshiriladi. 

---

 
 
217
 
Salloqxonalarda mollarning so‘yilishini rasmiylashtirish uchun 
asosiy podadagi chorva molini brakka chiqarish dalolatnomasi  (№57 
shakl), chorva mollari va parrandalarni hisobdan chiqarish dalolatno-
masi  (№100 shakl) chorva mollarini tarozida tortish qaydnomasi (bo-
quvdagi yosh va katta yoshdagi mollarni so‘yish paytida) kabi dastlabki 
hujjatlardan foydalaniladi. So‘yishdan olingan mahsulotni hamda mah-
sulotning tayinlanishi dalolatnomaning orqa tomonidaga shu mahsulotni 
omborga topshirishga asos bo‘lgan nakladnoy raqamini ko‘rsatgan holda 
yoziladi. 
 Sutni va sut mahsulotlarini qayta ishlashni har kuni hisobga olish 
uchun sut va sut mahsulotlarini qayta ishlash qaydnomasi (№124-shakl) 
da foydalaniladi. Bu qaydnoma sutni qayta ishlash punktining boshlig‘i 
tomonidan ikkita nusxada to‘lg‘aziladi. Qaydnomaning birinchi nusxa-
sida qayta ishlash uchun berilgan sut va sut mahsulotlarining nomi, miq-
dori, sifati, ikkinchi nusxasida esa qayta ishlashdan olingan mahsulotlar 
xuddi shu ko‘rsatkichlar bo‘yicha yozib boriladi. 
 Xo‘jalik tegirmon va juvozxonalarda don yanchish (maydalash) 
pattasi (kvitansiyasi) (122-shakl) dastlabki hujjat bo‘lib hisoblanadi. U 
tegirmon (juvozxona) boshlig‘i tomonidan don olingan vaqtda ikki 
nusxada to‘lg‘aziladi. Birinchi nusxasi yanchish uchun don topshirgan 
shaxsga beriladi, ikkinchisi esa tegirmon (juvozxona)da qoladi. 
 Sabzavot va mevalarni qayta ishlash uchun sarflangan xom-ashyo, 
materiallar, idishlar va boshqa materiallar, shuningdek, olingan tayyor 
mahsulotlarni rasmiylashtirishda  mahsulotni qayta ishlash to‘g‘risidagi 
hisobot (123-shakl) tuziladi. Bu hisobot ilova qilingan hujjatlar bilan 
birga buxgalteriyaga topshiriladi. Hisobot ikki bo‘limdan iborat bo‘lib, 
uning birinchi bo‘limida qayta ishlash uchun qabul qilingan xom-ashyo 
va Materiallar ko‘rsatilsa, ikkinchi bo‘limida ishlab chiqarilgan tayyor 
mahsulotlar aks ettiriladi. 
 Yuqorida ko‘rib chiqilgan hujjatlar, shuningdek, «Ish va xizmat-
larni hisobga olish jurnali» ma’lumotlari asosida sex boshlig‘i oy oxirida 
sanoat ishlab chiqarishi bo‘yicha ishlab chiqarish hisoboti to‘lg‘azadi. 
Buxgalteriyada tekshirib qabul qilingan ishlab chiqarish hisoboti 
ma’lumotlari 10-ASK jurnal-orderidagi tegishli schotlar bo‘yicha 
o‘tkaziladi. 
 Sanoat ishlab chiqarishiga xarajatlar qilinganda 2030-«Sanoat ish-
lab chiqarish» schoti debetlanib quyidagi schotlar kreditlanadi: 
0500-"Nomoddiy aktivlar amortizatsiyasini hisobga oluvchi schot-
lar" (0510-0590) nomoddiy aktivlarga hisoblangan eskirish summasiga; 

---

 
 
218
 1000-«Materiallarni hisobga oluvchi schotlar» (1010-1090) – sar-
flangan xom-ashyo va Materiallar qiymatiga; 
 2810-«Ombordagi  tayyor  mahsulotlar» schoti - qayta ishlashga 
berilgan tayyor mahsulotlar qiymatiga; 
 
9110-«Sotilgan tayyor mahsulotlar tannarxi» schoti – o‘z 
xo‘jaligida yetishtirilgan qishloq xo‘jalik mahsulotlari, o‘stirilayotgan va 
boquvdagi chorva mollarining shartnoma bahosiga; 
 6710 – «Mehnat haqi bo‘yicha xodimlar bilan hisoblashishlar» 
schoti – hisoblangan mehnat haqi summasiga va boshqa schotlar. 
Qayta ishlash uchun boshqa tashkilotlar va aholidan qabul qilingan 
Materiallarga ishlov berish tannarxini aniqlash uchun alohida analitik 
schotlarda hisobga olingan xarajatlarni qabul qilingan Materiallar ha-
jmiga bo‘lish kyerak. 
 Ishlab chiqarilgan sanoat mahsulotlari reja tannarxida qabul qilin-
ganda 2030 schot kreditlanib quyidagi schotlar debetlanadi: 
1010 – schot o‘z ishlab chiqarishi uchun xom-ashyo va Materiallar 
sifatida kirimga olingan mahsulotlar qiymatiga. 
 
2810 – schot – sotish va qisman o‘z ehtiyojlari uchun 
foydalaniladigan sanoat mahsulotlari qiymatiga; 
 9720 – schot – tabiiy ofatlar oqibatida to‘liq nobud bo‘lgan sanoat 
ishlab chiqarish mahsulotlari uchun qilingan xarajatlar summasiga. 
Yil oxirida mahsulotlarning haqiqiy tannarxi aniqlangandan so‘ng 
uni reja tannarx darajasiga yetkazib qo‘yiladi.