O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi r. D. Do‘smuratov

I. «Uzoq muddatli aktivlar»;II. «Joriy aktivlar».  
Passivda esa yuqoridagi bo‘limlar qarshisida mos ravishda quyi-
dagi bo‘limlar; joylashgan:  

---

 
 
39
I. «O‘z mablag‘lari manbalari»;  II. «Majburiyatlar».  
Balans aktivi va passividagi alohida bo‘limlarning o‘zaro 
bog‘liqligini 2.1-rasmda ko‘rsatish mumkin.  
 
I bo‘lim.  
Uzoq muddatli  
aktivlar 
 I 
bo‘lim. 
 
O‘z mablag‘lari  
manbalari 
 
 
 
II bo‘lim.  
Joriy aktivlar 
 
II bo‘lim.  
Majburiyatlar 
 
2.1-rasm. Balans aktivi va passividagi bo‘limlarning o‘zaro aloqadorligi. 
 
Chizmadan ko‘rinib turibdiki, uzoq muddatli aktivlar ham, joriy 
aktivlar ham korxonaning o‘z mablag‘lari manbalari va majburiyatlar 
(qarz manbalar) hisobidan tashkil topishi mumkin.  
Buxgalteriya balansining shakli O‘zbekiston Respublikasi Moliya 
Vazirligi tomonidan tasdiqlanadi. Namunaviy shakldagi balansni 
qisqartirilgan holda quyidagi jadval ko‘rinishida keltirish mumkin (2.1-
jadval).  
Balans aktivining I «Uzoq muddatli aktivlar» bo‘limida asosiy 
vositalar, nomoddiy aktivlar, uzoq muddatli moliyaviy quyilmalar, 
o‘rnatiladigan asbob-uskunalar, kapital quyilmalar va sh.o‘. aks ettiri-
ladi.  
Aktivning II «Joriy aktivlar» bo‘limida yuqori likvidli, ya’ni pulga 
aylantirilishi nisbatan oson xo‘jalik mablag‘lari guruhlangan. Bularga 
asosan, Materiallar, o‘stirilayotgan va boquvdagi chorva mollari, tugal-
lanmagan ishlab chiqarish, debitor qarzlar, qisqa muddatli moliyaviy in-
vestitsiyalar hamda pul mablag‘lari kiradi.  
Balansning passivida (o‘ng tomoni) o‘z mablag‘larining manbasi 
va majburiyatlar aks ettiriladi.  
Passivning I «O‘z mablag‘lari manbasi» bo‘limida xususiy kapital 
asosiy o‘rin egallaydi. O‘zbekiston Respublikasi «Buxgalteriya hisobi 
to‘g‘risida»gi qonuni 14-moddasiga muvofiq xususiy kapital ustav 
kapitali, qo‘shilgan kapital, zaxira kapitali va taqsimlanmagan foydadan 
iborat.