O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

I. Bob. XALQARO TURIZM YAGONA TIZIM SIFATIDA:
ASOSIY TUSHUNCHALAR 
 
1.1. Turizm to‘g‘risida tushuncha 
1.2. Turizm turkum (kategoriya) lari 
1.3. Xalqaro turim tasnifi (klassifikatsiyasi) 
 
1.1. Turizm to‘g‘risida tushuncha 
 
Hozirgi zamon xorijiy ilmiy adabiyotlarida «Turizm» tushunchasini aniqlashga 
turlicha yondoshuvlar mavjud. Bu yondoshuvlarni turlicha belgilarga qarab bir necha 
guruhlarga birlashtirish mumkin: 

turizm odamlarni yo‘nalish bo‘yicha aniq ob’ektga tashrif byurishi yoki 
maxsus qiziqishini qondirish va doimiy yashash joyiga qaytib kelishi 
harakatlarining alohida shaklidir; 

turizm odamlarni harakatlanishi (joyini o‘zgartirishi), ularni doimiy yashash 
joyida bo‘lmasligi va qiziqqan ob’ektida (safarda) vaqtincha bo‘lishi; 

turizm shaxsni uning ijtimoiy-gumanitar funksiyasi orqali (tarbiyaviy, 
ta’limiy, sog‘lomlashtirish va sport) amalga oshiriladigan rivojlanishi 
alohida shaklidir; 

turizm dam olishni, bo‘sh vaqtni o‘tkazishning ommaviy shaklidir; 

turizm odamlarga vaqtincha doimiy yashash joyida (turizmni aniqlashga 
«samolyot» yondoshuvi) bo‘lmagan paytida xizmat ko‘rsatish bo‘yicha 
xo‘jalik sohasidir; 

turizm bozor segmenti sifatida iste’molchilarga o‘z mahsulotlari va 
xizmatlarini (marketing nazariyasi nuqtai nazaridan) taklif etish maqsadida 
an’anaviy xo‘jalik tarmoqlari (transport, umumiy ovkatlanish, 
mehmonxona xo‘jaligi, madaniyat, savdo va boshqa.) bilan bozorga 
chiqadi; 

turizm hodisa sifatida mutlaqo dam olish deb ongimizga singib ketgan 
an’anaviy tasavvurlarga sig‘maydi 1991y Ottava, Kanada da bulib o‘tgan
BTT - Butunjahon turistik tashkiloti sayohat va turizm statistikasi bo‘yicha
konferensiyada konsepsiya sifatida talablar yo‘nalishi tanlandi va turizm 
shunday belgilanish oldi: «Turizm - odatdagi muhitdan tashqarida dam