O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi samarqand davlat universiteti

 
3.3. Blokcheyn-texnologiya asosidagi milliy valyuta
Hozirda allaqachon yangi elektron texnologiyalar haqiqatni o‗zgartiradi, va 
ko‗pincha o‗zgarishlar asta-sekin, oddiy insonlarga sezilmas bo‗lib sodir bo‗ladi. 
Bu orada, Buyuk Britaniyada hukumat darajasida turli davlat elektron tizimlarda 
blokcheyn-texnologiyasidan foydalanish to‗g‗risidagi baxs shunchalik olib 
borilmay, balki aylanmaga ―britkoinlar‖ – milliy elektron pullarni kiritish bo‗yicha 
aniq odimlar va Angliya bankining ushbu jarayondagi roli muhokama qilinmoqda. 
Bugungi kunda davlat kriptovalyutalarning paydo bo‗lish ehtimoli juda 
katta. Deloitte kompaniyasining Moliyaviy xizmatlar markazining hisobotida 
ko‗pgina hozirgi xususiy kriptovalyutalar yaqin 5 yil ichida yo‗qolishi, ularning 
o‗rniga esa davlat kriptovalyutalari kelishi haqidagi fikr bayon etilgan. 
Hukumatlar, ehtimol, kriptovalyutalar ular chiqargan valyutalarni siqib 
chiqarmasligi haqida alohida g‗amxo‗rlik qiladilar. Agar virtual valyutalar naqd 
pullarni sezilarli darajada o‗rnini egallasa, markaziy bankning (MB) pul-kredit 
siyosatini olib borish qobiliyati xavf ostida qoladi, pul chiqarilishi uchun senoraj 
esa qisqarishi mumkin. Biroq, toki soliqlar qonuniy ishonchli to‗lov vositalari bilan 
to‗lanarkan, virtual valyutalar MB ning pul-kredit siyosatini olib borish 
qobiliyatiga putur etkaza olmaydi. Undan tashqari, real pullarning siqib chiqarilishi 
hozirgi vaqtda haqiqiy xatar ko‗rsatmaydi, chunki virtual valyutalarga jamiyat 
ishonchi darajasi cheklangandir. Shunday bo‗lsa ham, kelajakka kriptovalyutalar 
regulyatori tanlangancha, hali echilmagan masala qolmoqda: tartibga soluvchi rolni 
markaziy banklarga berish kerakmi, yoki uni boshqa tashkilotlar bajara oladimi? 

---

85 
Virtual valyuta sxemalari ―haqiqatan Markaziy banklarning javobgarligi 
doirasida, hech bo‗lmaganda rivojlanish ekspertizasini va dastlabki baholashni 
talab qiladigan to‗lov tizimlari bilan o‗rtoqlashadigan xususiyatlar natijasida 
bo‗ladi. 
Shuningdeki, 
biron 
davlatning 
nazoratisiz 
ishlaydigan 
markazsizlashtirilgan valyutalar uchun yurisdiksiya masalasi xalqaro hamkorlikni 
talab etishi mumkin. 
O‗zining nazorat qilinadigan kriptovalyutalarini ishga tushiradigan MB lar 
ro‗yxatida birinchi bo‗lib Angliya banki turishi mumkin. Lekin blokcheyn-
texnologiya va raqamli valyutalarga butun dunyo bo‗yicha boshqa banklar qiziqish 
bildirmoqda.