O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarkand davlat arxitektura qurilish instituti

Elimlangan fanerali tusinlarning belbog‘lari tik joylashgan taxtalardan, 
devori esa faneraadan tashkil topib, kushtavr kesim xosil kiladi. Belbog‘ va 
devorlari elim bilan yopishtirib biriktiriladi (13.4-rasm). Elimlanayotgan taxta eni 
100 mm dan ortmasligi shart. Kutisimon kesimli fanerali tusinlar devorlari tashki 
ikki sirtida joylashib ustki va ostki kismlarida gorizontalp joylashgan taxta 
katlamidan belbolar elimlanadi. Agar belbo balandligi 100 mm dan oshsa, unda 30- 
50 mm chukurlikdagi iz bilan shu balandlik bulib kuyiladi. Bu chala elimlangan 
chok tolalarning uzaro tik joylanishidan yuzaga keluvchi kayishishdan xosil 
buluvchi kuchlanishni kamaytirishga xizmat kiladi. 

---

h 
2.3-rasm. Elimlangan fanerali tusin: 
a-asosiy kurinishi, b-kesim yuzalari, 1-elimlangan taxta belbog‘; 2-fanera devor, 3- 
taxta devor, 4-belbog‘ ulog‘i, 5-devor ulog‘i 
Fanera devorga qalinligi kesim balandligining 1/130 qismiga teng qilib, 
lekin kamida 8 mm qabul qilinadi. Devorga ishlatiladigan faneraa ustki 
qatlamining tollari to‘sin o‘kiga mos tushishi tavsiya etiladi. 
Elimlanmagan yig‘ma to‘sinlarga xoda va chorkkirralardan yalpok nagelp 
va ponalar bilan biriktirilgan, elimlangan po‘lat armaturalar bilan tuzilgan va 
mixlangan taxta to‘sinlar kiradi. 
Ikkita va undan ortik chorkirrani jipslantirish uchun dub nageli (58x12 mm) 
qo‘llaniladi, ular elektr uyish dastgoxi yordamida parmalab ochilgan joyiga 
o‘rnatiladi. To‘sinni tayyorlash jarayonida unga, albatta, l/200 nisbatga teng teskari 
egrilik beriladi. 
Ramalar yuk ko‘taruvchi yog‘och konstruksiyalarning eng ko‘p tarkalgan 
turiga kiradi, ular sanoat va ma’muriy binolarning ko‘ndalang shakliga juda mos 
tushadi. Statik nuktai nazardan ramalar oshik-moshiklari tayanchida va kulfida 
joylashgan uch sharnirli, oshik-moshiklari ustun bilan to‘sin birikmasida
joylashgan yoki tayanchlarida joylashgan ikki sharnirli bo‘ladi . (2.4- 
rasm.)Ramaning barcha turlari uchun tusinlar nishabi 0,25-0,3; kadami 3-6 m 
olinadi. Asosiy geometrik ulchamlari: bug‘ot tugunidagi kesimi balandligi 
 1 
e 
 

12 
1 
l 
, kulf tugunida 
30 
h
к
 0,3h
c 
, ustunlar tayanchida 
h
оп
 0,4h
к 
; 
Ramalarning tuzilishi tayyorlash usuliga bog‘lik. Elimlangan taxta va 
fanerali ramalar, asosan, zavodlarda tayyorlanadi. Elimlangan tug‘ri to‘rtburchak 
kesimli elementlardan tashkil topgan uch sharnirli ramalar, xozirgi paytda keng 
ko‘llanilayotgan ramalar jumlasiga kiradi. Ustun va to‘sin kismlarining ulanish 

---

joyini egish yuli bilan tishli elimlash, metall yoki fanera koplama yordamida, 
elimlangan metall armaturalar vositada amalga oshirish mumkin. 
2.4-rasm. Elimlangan uch sharnirli ramalar: 
a-egib elimlangan, b-tug‘ri chizikli, v-turt xovonli, g-ikki xovonli, 
d-ichki tayanch xovonli, e-tashki tayanch xovonli