O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti xalqaro turizm va turizm servisi kafedrasi Usmanova Z. I. Turizm marketingi

Jadval 3.1.
Chetdagi tashkilotlar yordamida marketing tadqiqotlarni o‘tkazish afzalliklari va kamchiliklari

Afzalliklari	Kamchiliklari
Mutaxassislarning kasbiy mahorat; kasbiy mahorat; tadqiqotlarni o‘tkazish tajribasi; iste’molchilarga nisbatan betaraflik;	mutxassislar xizmatining yuqori qimmatligi tijorat siri saqlanishi kafolatlanmaydi

Marketing tadqiqotni tashkil etish shaklini tanlash qo‘yidagi omillarga asoslanadi:

• 
  firmaning bozordagi ish tajribasi;
  
• 
  tadqiqotchi xodimlarning borligi;
  
• 
  xodimlarning kasbiy salohiyati;
  
• 
  firmaning bozordagi holati va uning maqsadlari;
  
• 
  firma bozor faoliyatining strategiyasi va taktikasiga.
  

Marketing tadqiqotlar samaradorligini aniqlaydigan muhim omil bo‘lib, bozorni majmuali o‘rganish hisoblanadi (3.4. rasm).

Bozorni majmuali tadqiqot qilish
Turistik mahsulot -ning tadqiqoti		Turistik mahsulot muhiti- ni tadqiqot lari		Turistik bozor tadqiqoti		Turistlik korxona raqiblari tadqiqot -lari		Iste’mol -chilar tadqiqoti

3.4. rasm. Turistik korxona marketingni majmuali tadqiqotning asosiy yo‘nalishlari

Keyingi mavzularda turistik bozorning majmuali tadqiqoti tarkibiy qismlari yanada chuqurlashtirilib o‘rganiladi.

2. 
   Turistik korxonalarning marketing muhiti tadqiqoti
   

Turistik korxona marketingi muhiti mavzusiga oldin qisman e’tibor berilgan. Endi bu mavzuda bizlar turistik bozorda mavjud bo‘ladigan vaziyatlar va tashqi hamda ichki muhitning tahlilini o‘tkazishga harakat qilamiz.

Turistlik korxona faoliyati sharoitlari butunligidan kelib chiqqan holda, uning oldida bozor imkoniyatlari, ya’ni faoliyatning imkoniy yo‘nalishlari ochiladi. Bozor imkoniyatlarini aniqlashda marketing muhitining tahlili ko‘maklashadi. U ikki asosiy yo‘nalishda amal qilishi mumkin.

1. 
   Tashqi muhit holatini va rivojlanish yo‘nalishlarni o‘rganish.
   
2. 
   Turistlik korxona ichki salohiyati (ichki muhit)ning tahlili va baholanishi.
   

Tashkilotning kelgusidagi strategiyasini loyihalashtirish uchun tashqi muhit tahlilini o‘tkazish va makromuhit kamida to‘rtta ijtimoiy (S), texnologik (T), iqtisodiy (E), siyosiy (p) turdagi omillardan ITIS iborat majmuani tashkil bo‘lishiga ta’sirini mos ravishda baholash mumkin.
STEP (ITIS) – tahlil – ekspert (tekshiruvchi) tahlilning bir ko‘rinishi. Ekspertlar tashkilotning asosiy bo‘linmalar soniga qarab komandalarga bo‘linadi. Ular makromuhitning asosiy muhim omillar tarkibini aniqlaydilar. Muhimligiga qarab, ularni alohida guruh-larga ajratadi. Ish natijalariga ikki bosqichda yakun beriladi: avva-lo barcha ishtirokchilarning yagona fikrlari ajratiladi, keyin esa – komanda fikrlari. Undan keyin bosqichlar natijalarning (matematik ko‘tish baholari va bosqichlarning o‘rtacha kvadrat siljishi) statistik tavsiflari aniqlanadi. Miqdoriy tavsiflardan tashqari makromuhitning kelajakdagi holatini belgilovchi omil-larning sifat tavsifini berish maqsadga muvofiq bo‘lar edi. (3.2. jadval).