O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti a. A. Karimov

methods; элементы методы бухгaлтерского учетa; bu buxgalteriya 
hisobining ayrim usullariga aytiladi. Ular quyidagilardan iborat: hujjatlashtirish va 
inventirizatsiya qilish, baholash va kalkulyatsiya qilish, schyotlar tizimi va ikki 
yoqlamali yozuv usuli, buxgalteriya balansi va hisobot. 
Buxgalteriya hisobi schyotlari; accounting accounts; бухгaлтерские 
счетa; mol-mulkni uning tarkibi, joylashtirilishi va shakllantirish manbalari 
hamda operatsiyalar bo‘yicha joriy aks ettirish, guruhlash hamda nazorat qilish 
usulidir. 
Buxgalteriya hisobining obyetlari; objects of accounting; объекты 
бухгaлтерского учетa; asosiy va joriy aktivlar, majburiyatlar, o‘z kapitali, 
rezerv, daromad, harajatlar va h.k. 
Buxgalteriya hisobining predmeti; the subject of accounting; предмет 
бухгaлтерского учетa; korxonani xo‘jalik mablag‘lari va ularni tashkil topish 
manbalarini, ularni xo‘jalik jarayonlari natijasida o‘zgarib borishlarini yoppasiga, 
uzluksiz, qonun-qoidalarga asosan hujjatlarda to‘liq, aniq, to‘g‘ri aks ettirib 
borishdir
Buxgalteriya hisobining subyektlari; subjects of accounting; субъекты 
бухгaлтерского учетa; davlat boshqaruv organlari, boshqarmalar, O‘z.R.da 
ro‘yhatdan o‘tgan yuridik shaxslar. 
Buxgalteriya hisobining usullari; accounting methods; методы 
бухгaлтерского учетa; uni o‘rganishga qaratilgan usullar yig‘indisiga aytiladi. 

---

377 
Ayrim usullar uning elementlari deb atalib, qo‘yidagilardan iborat bo‘ladi: 
hujjatlashtirish va invertarizasiya qilish, baholash va kalkulyasiya qilish, schyotlar 
tizimi va ikki yoqlama yozish usuli, buxgalteriya balansi va hisobot. 
Dastlabki hujjatlar; primary documents; первичные документы; 
xo‘jalik muomalalari sodir bo‘lgan paytda tuziladigan va ular amalga 
oshganligining birinchi guvohi bo‘lgan buxgalteriya hujjatlari. Dastlabki hujjatlar 
tuzilishi xo‘jalik muomalalari hisob registratsiyasining boshlanishi bo‘lib 
hisoblanadi. Dastlabki hujjatlarga g‘azna kirim va chiqim orderlari, yukxatlar, 
kvitantsiyalar va h.k. kiradi. Hisobni soddalashtirish va hisob registratsiyasini 
tezlashtirish uchun ko‘pincha dastlabki hujjatlarga asosan yig‘ma hujjatlar tuziladi. 
Buxgalteriya hujjatlari tuzish tartibi bo‘yicha tasniflanganda hujjatlar dastlabki va 
yig‘ma hujjatlarga bo‘linadi.