O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi tosnkent moliya instituti

Korxonada mavjub bo‘lgan ilovalar 
Web xizmatlarida inkapsullashgan korxonaning vazifalar ilivasi 

---

169 
» kopmaniya tomonidan taqsimlanishni tezkor boshqarish va birlashgan 
boshqaruv hisobini bir necha filiallarga kiritish; 
• 
umumkorporativ axborot tizimining kompaniya biznesi ustuvor 
rivojlanishi va funksional bo‗linish talabi, ya‘ni biznesni rivojlantirish bilan 
tizimning rivojlanishini sinxronlashtirish imkoniyatidan kelib chiqib unda 
funksional komponentlarni integratsiyalab reja asosida rivojlanishi; 
• 
zarur bo‗lganda istalgan ish bajaruvchi komponentlarni mavjud biznes 
talabiga mos keladigan boshqasiga almashtirish imkoniyati; 
• 
boshqaruv va biznes qarorlarini qabul qilishda zarur bo‗lgan 
axborotlarni to‗plashda vaqtning keskin pasayishi, hisobot operatsiyalarini kiritish, 
oraliq hisobotlarni shakllantirish, bo‗limlar o‗rtasidagi axborotlarni tekshirish va 
turli xizmatlardan ma‘lumotlarning qarama-qarshiligi va mos kelmasligini bartaraf 
etishdagi vaqt va mehnat xarajatlarini qisqartirish; 
• 
tizim va jihozlarga ega bo‗lishda, shaxsni o‗rganishda investitsiyalarni 
saqlash. 
Bugun ishlab chiquvchilar dasturiy mahsulotlar hajmiga ko‗ra ko‗proq 
birlashgan qarorni taqdim etadi va bu nafaqat boshlang‗ich integratsiyalashgan 
korporativ ilovalarni ishlab chiqish va joriy etishga mo‗ljallangan aniq 
instrumentlarga ega, balki bunday ilovalarni ishlab chiqishda integratsiyalashgan 
muhitni ham amalga oshiradi. Shunga o‗xshash qarorlarga IBM WebSphere 
dasturiy mahsuloti misol bo‗lishi mumkin.
Axborotdan jamoaviy foydalanish tizimida ma‟lumotlarni taqsimlab 
qayta ishlash quydagilarni oz‟ ichiga oladi.
Ma‘lumotlarni qayta ishlashda jamoaviy tizimdan foydalanish masalalari 
bitta kompyuter doirasida taqsimlangan resurslar bilan kuchli hisoblash tizimi, 
mahalliy korporativ va tashqi (hududiy va global) tarmoqlarning paydo bo‗lishi, 
qidiruv texnologiyasi va ma‘lumotlarni keng tahlil qilish, veb-texnologiya 
rivojlanishi bilan dolzarb sanaladi. Ma‘lumotlarni taqsimlab qayta ishlash 
texnologiyasini qo‗llash (Didtributed Data Processing — DDP) zamonaviy 
axborot texnologiyalari va tizimlari bilan faoliyat yuritayotgan yuqori 

---

170 
texnologiyali geografik jihatdan tarqalgan kompaniyalar uchun nihoyatda dolzarb 
bo‗lib qoldi. 
Ma‘lumotlarni taqsimlab jamoaviy qayta ishlashning mohiyati shundan 
iboratki, turli joylarda joylashgan foydalanuvchilar bir vaqtning o‗zida 
ma‘lumotlar bazasi va ombori, amaliy jarayonlar, bir necha o‗zaro bog‗langan 
oxirgi tizimlarda joylashgan dasturlar va xizmatlar bilan ishlash imkoniyatiga ega 
bo‗ladilar. Bunda quyidagi ish turlari bo‗lishi mumkin: 
•