O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi tosnkent moliya instituti

3.1.5. -rasm
 
 
Biznes jarayonlar
... ..
Faollik 1 
Faollik n 
Ma‘lumotlar 
Portal 
Portlet 
Portlet 
Portlet 
Po
rtlet
Ilovalar 
Ma‘lumotlarni integrallashtirish serveri orqali 
ma‘lumotlarni virtuallashtirish
Tarkiblashtirilga
n ma‘lumotlar
Meynfreym 
ma‘lumotlari 
manbai 
Interfeys: SQL, XQuery 
Information service enabliment 

---

166 
Korxona dasturiy ilovalari darajasidagi integratsiya. Ilova darajasidagi 
integratsiya (Enterprise Application Integration — EAI) faqat integratsiyalangan 
dasturning ichki ma‘lumotlarini emas, balki amalga oshiriladigan koddan birga 
foydalanishni nazarda tutadi. Dasturlar standartlashtirilgan dasturiy interfeyslar va 
maxsus bog‗lanadigan DT yordamida integratsiyalashadigan komponentlarga 
bo‗linadi. 
Bunday yondashuvda ushbu komponentlardan universal dasturiy yadro 
yoki platforma yaratiladi va uning yordamida barcha ilovalar qo‗llaniladi. Har bir 
ilova uchun ushbu yadro bilan bog‗lash uchun faqat bitta interfeys yaratiladi, bu 
Integratsiya vazifasini sezilarli engillashtiradi. Natijada olingan tizimni ushlab 
turish va kengaytirish osonroq. Shu munosabat bilan integratsiya texnologiyasi, 
bugun, nafaqat ilova darajasidagi, balki biznes jarayon darajasidagi integratsiyani 
taqdim etadi. Bunday vaziyatda jami korxona darajasidagi integratsiya haqida ham 
to‗xtalish mumkin (Enterprise Integration Metodology — EIM). EIM uslubi 
zamonaviy texnologiya va uskunalarda amalga oshiriladi, ular orasida, misol qilib, 
arxitektura xizmatiga yo‗naltirilgan asosdagi integratsiya texnologiyasini 
ko‗rsatish zarur (Service-Oriented Architecture — SOA). Bu shunday IS 
arxitekturaki, unda tizim geterogen (turlicha) komponentlar (servislardan) 
to‗plamidan quriladi. Bunday arxitekturada asosiy tushuncha ―axborot xizmati‖ va 
―kompozitli ilova‖ hisoblanadi. SOAga asoslangan arxitekturani qurish va joriy 
etish uchun zarur bo‗lgan shart-sharoit – bu servislarni tasvirlashda yagona 
infrastruktura, kirishga ruxsat etilgan qarorlar va xabarlar qisqarishi, xabarlar 
formatidan 
foydalanishdir. 
Bunday 
infratuzilma 
tizimning 
markaziy 
komponentlaridan biri hisoblangan integratsion shinani (Enterprise Service Bus — 
ESB) hosil qiladi (3.1.6-rasm). U integratsiyalashgan tizimlar tarkibiga kirgan turli 
tizimlarning ilovalari o‗rtasida boshqaruv va axborot almashlash uchun yagona 
nashr etish xizmatlari qoidalarini belgilaydi. Bu esa ilovalarni boshqarish va 
ularni ushlab turishni osonlashtiradi, shuningdek, ilovalar va jarayonlarning 
parchalanish xavfini pasaytiradi. 

---

167