O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi tosnkent moliya instituti

SCM (Supply Chain Management Systems) tizimi xarajatlar hamda 
muntazam davom etayotgan ish hajmini kamaytirish va sotish rentabelligini 
oshirish, shuningdek, mahsulotlarni tarqatish kanallarini optimallashtirish va 
asosan logistika samaradorligini oshirish uchun foydalaniladi (1-rasm). 

---

218 
4.2.3-rasm. Yetkazib berish zanjirini boshqarish (scm) tizimi sxematik 
koʻrinishi 
 
SCM ERP tizimlar tarkibiga kiritiladi, turli tizimlar bilan integratsiyalashgan 
hamkorlikni e‘tiborga olgan holda alohida ishlaydigan yechim sifatida joriy 
etilmaydi.SCM yechimlarni ishlab chiqarish tarmoqlari va savdo sohalarida 
samarali qo‗llash mumkin. 
O‗z navbatida SCM echimlar quyi tizimlardan tashkil topadi:
1. SCP (Supply Chain Planning-etkazib berish zanjirini rejalashtirish);
2. SCE (Supply Chain Execution - etkazib berish zanjirini amalga 
oshirilishi).
SCP strategik etkazib berish zanjirini rejalashtirish uchun ishlatiladi, SCE 
etkazib berish zanjirini amalga oshirish uchun ishlatiladi. 
Uslubiy jihatdan SCM kontekstida etkazib berish zanjirini boshqarish 
quyidagi bosqichlarni o‗z ichiga oladi: 

---

219 
1. PLAN (rejalashtirish) 
2. SOURCE (sotib olish) 
3. MAKE (ishlab chiqarish) 
4. DELIVER (etkazib berish) 
5. RETURN (qaytarish). 
6. SCM tizimlarining asosiy funksiyalari: 
Zahira, ishlab chiqarish hajmi va mahsulotni etkazib berishni 
rejalashtirish: etkazib berishni rejalashtirish, etkazib berish manbaalarini 
ro‗yxatga olish, etkazib berish sifatini nazorat qilish, etkazib berishlarni ro‗yxatga 
olish, etkazib beruvchilar bilan shartnomalarni ro‗yxatga olish, mahsulotlarni kirim 
qilish, kafolatli zahiralarni rejalashtirish, kunlik va xaftalik savdoni prognoz qilish.