O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi tosnkent moliya instituti

CRM-tizimlar ustunligi 
CRM-tizimlarni asosiy joriy qilinishi mijozlar bilan o‗zaro aloqalarni tashkil 
etish va boshqarish bilan bog‗liq. SHuning uchun, birinchi navbatda, CRM-
tizimlarni ustunligi savdo ko‗rsatkichlarini o‗sishida namayon bo‗ladi, xususan, 
savdo hajmi oshadi, samaradorligi ko‗tariladi, mijozlarni jalb etish xarajatlari 
kamayadi. Undan tashqari, CRM-tizimlar tashkilot faoliyatini boshqariluvchanligi 
va madaniyatiga tabiiy holda ta‘sir etadi. 
CRM-tizimlarni asosiy ustunliklari sifatida quyidagilarni keltirish mumkin: 
– qaror qabul qilish jarayoning tezligi ortishi. Mijozg‗lar to‗g‗risidagi 
tarqoa holdagi ma‘lumotlarni birlashtirish (integratsiya) hisobiga ma‘lumotlarga 
ishlov berish va tahlil jarayonlari tezlashadi, natijada, mijozlar bilan o‗zaro 
hamkorlikka mas‘ul xodim barcha aloqalar tarixini ko‗rishi mumkin, so‗rovlarga 
javob berishi va ular bo‗yicha echim qabul qilish tezkorligi ortadi. 
– ish vaqtidan foydalanish samaradorligi ortadi. CRM-tizimlar mijozlar 
bilan bog‗liq muhim hodisalarni avtomat tarzda kuzatish va habardor qilishga 
imkon beradi. Xodimga bu axborotlarni tarqoq manbalardan izlash zaruriyati 

---

212 
bo‗lmaydi; 
– marketing tadbirlaridan keladigan natijalar samaradorligini oshiradi. 
YA‘ni, CRM-tizimlar mijoz va o‗zaro aloqalar tarixi to‗g‗risidagi barcha 
axborotlarni o‗zida saqlaydi, u holda marketing tadbirlari yanada mijozga 
yo‗naltirilgan bo‗ladi. Kompaniyajda har bir aniq mijozga yo‗naltirilgan marketing 
tadbirlarini tashkillashtirishga imkon beradi. 
– hisobotlar ishonchliligini oshiradi. Axborotlarni tizimlashtirish hisobotlar 
ishonchliligi va savdolar bo‗yicha bashoratlar aniqligini oshiradi; 
– qog‗ozli hujjat aylanishi hajmini kamayishi. Mijozlar bilan o‗zaro aloqa 
jarayonlarini avtomatlashtirilishi hisobiga barcha hujjatlar elektron ko‗rinishga 
o‗tkazilishi mumkin;
– mijozlar ketib qolishi sonini kamayishi. Xodimda mijolar bilan o‗zaro 
aloqalar to‗g‗risidagi axborotlar barcha detallariga kirishiga imkon yaratiladi. Bu 
esa iste‘molchilar so‗rovlariga xizmat ko‗rsatish sifati va tezkorligini yaxshilaydi; 
– boshqaruv madaniyatini o‗sishi. Jarayonni avtomatlashtirish echilayotgan 
masalani har bir xodim sub‘ektiv harakatlariga bog‗liqligini kamaytiradi; 
– ma‘lumotlarni himoyalanganligi va butligi. CRM-tizimlarni qo‗llash 
hisobiga mijozlar to‗g‗risidagi ma‘lumotlarga kirishni markazlashgan boshqaruvini 
tashkil etish va ular butligini ta‘minlashni tashkil etish mumkin.