O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi tosnkent moliya instituti

Makroslar MBBT bilan lshlash Jarayonida ko'p marotaba takrorlanuvchi 
amallarning bajarilishini aftomatlashtirish uchun qo'llaniladi. 

Modullar VRA (Visual Basic for Applications) tilida yaratiladi. Modullar 
yordamida 
MBning 
funksional 
imkoniyatlari 
kengaytirilishi, 
MB 
buyurtmachisining maxsus talablari qondirilishi. MBBTning ishlash tezligi hamda 
himoyalanganlik darajasi yaxshilanishi mumkin. 
Microsofl Access MBBTni Microsoft Officening boshqa ilovalaridan farqli 
ravishda tugallanmagan" dastur deyish murnkin, Chunki. har bir buyurtmachi o'z 
ehtiyoj va talablaridan kelib chiqqan holda MBBTni o'ziga moslashtirib olish 
imkoniyatiga ega. Bundan tashqari. modullar vositasida Microsoft Accessniiig 
mavjud imkoniyatlari yanada kengaytirilishi mumkin. 
Endi Microsoft Accessda MBning asosiy obyektlarini ishlab chiqish 
vositalari bilan tanishamiz. (Bu yerda obyekt MBga yoki MBBTga tegishliligi 
ahamiyatsiz, to'qrirog'i, MB obyekti va MBBT obyekti iboralari teng kuchlidir, 
xuddi ma'lumollar turlari iborasi maydon turlari iborasiga tenglashtirilgani kabi.) 
Bu tizimda ishlashning ko'plab o'ziga xosliklari mavjud bo'lib. ularning aksariyati 
MD obyektlari ishlanmasiga taalluqlidir. Microsoft Accessda har bir obektni 
yaratish uchun maxsus vositalardan - Konstruktor rejmidan, "Obyekt ustalari"dan. 
soddaroq hollarda esa yanada tez natija beruvchi avtoshakl. avtohisobot kabi 
vositalardan foydalaniladi. o'rganish maqsadida baza jadvalini tuzish. so'rov, shakl 
yoki hisobot yaratish, malumotlarga kirish sahifasini hosil qilish uchun bu 
vositalarning har birini qo'llab ko‘rishni tavsiya etamiz. 
Ustalar'dan foydalanish jadval hamda so rovlar tuzishni tezlashtirsada. 
MBBTning tushuncha va usullarini o'zlash-tirish uchun ulardan ko'ra ko'proq 
Konstuktor rejimi qo'l keladi. 
Shakl, hisobot va malumotlarga kirish sahifalari "ni hosil qilishda esa, 

---

91 
aksincha. Konstruktor rejimiga nisbatan "Ustalar" samaraliroqdir. Chunki, bu 
obyektlarni mazmun bilan to'ldirishdan ko'ra ularga ko'rk berish ko'proq mehnat 
talab etadi. Shuning uchun, bezak ishlari avtomatlash-tirilgan"usta"zimmasiga 
yuklatilgani ma'qul. 
Microsoft Arcessning ixtiyoriy obyekti bilan ishlash uning "Baza dannix" 
nomli muloqot oynasi orqali boshlanadi. Mazkur muloqot oynasining chap 
panelida Microsoft Access ubyektlariga kirishni faollashtiruvchi boshqaruv 
elementlari mujassamlashgan. 
MB jadvallari orasida relyatsion munosabatlarni o'rnatish MB tuzilmasi 
tshlanayotganda ko'zda tutulishi kerak. Jadvallararo bog'lanish tuzush uchun zarur 
bo'lgan barcha ishlar ―Работа с базами данных‖ menyusi yordamida amalga 
oshiriladi. Bu oyna ―Схема данных‖ buyrug'i bilan ochiladi yoki vositalar 
panelida joylashgan ko'rinishdagi tugmachani bosish bilan faollashadi. Hosil 
bo'lgan jadvallararo bog'lanish "Схема данных‖ oynasida.