O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti sh. Abdullaeva, M. Yuldashev
-§. Tijorat banklari faoliyatini tartibga solish
Download 3.11 Mb. Pdf ko'rish
|
Ш.Абдуллаева Б.Ҳ ох
|
2-§. Tijorat banklari faoliyatini tartibga solish
Tijorat banklari O‘zbekiston Respublikasidagi ikki pog‘onali bank tizimining quyi pog‘onasi sifatida xalq xo‘jaligining barcha tarmoqlariga mansub va hilma-hil shakldagi korxona, muassasa, tashkilotlar, yakka tadbirkorlar, ayrim fuqarolar 121 uchun universal bank operatsiyalarini amalga oshiruvchi kredit tashkiloti bo‘lib hisoblanadi. Banklar jamiyatning pul bilan bog‘liq iqtisodiy munosabatlarida vositachilik vazifasini bajaradi va shu yo‘l bilan bankka oid bozor makonini tashkil qiladi. Tijorat banklari amalga oshiradigan asosiy funksiyalardan biri bo‘lib jismoniy va yuridik shaxslar pul mablag‘larini omonatga jalb qilish hamda jalb qilingan mablag‘larni tavakkal qilib o‘z nomidan tadbirkorlikka sarmoya joylashtirishdan iboratdir. Banklar vaqtincha bo‘sh turgan mablag‘larni ishlab chiqarish oborotiga jalb qilish orqali iqtisodiy taraqqiyotni investitsiyalaydi, davlat va jamiyat yuksalishi uchun zarur iqtisodiy-moliyaviy sharoitni yaratadi. Tijorat banklari iqtisodiyotning muhim sektori sifatida islohotlar muvaffaqiyatini ta’minlashning muhim omillaridan bo‘lib hisoblanadi. Bugungi kunda mamlakatimizda 32 ta tijorat banklari bank faoliyatini amalga oshirib kelmoqdalar. Tijorat banklari, qoida tariqasida aksiyadorlik jamiyati tarzida tashkil etiladi. Bank muassislari sifatida yuridik va jismoniy shaxslar, chet el yuridik va jismoniy shaxslari ishtirok eta oladilar. Umumiy qoidaga ko‘ra davlat hokimiyati organlari, jamoat birlashmalari, jamoat fondlari bank muassisi sifatida qatnashishlari mumkin emas. Ammo, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonida, Hukumat qarorlarida maxsus nazarda tutilgan hollarda ushbu shaxslar ham hukumat tashabbusiga ko‘ra tashkil etilayotgan banklar faoliyatida muassis sifatida ishtirok etishlari mumkin. Aksiyadorlik-tijorat banklari sifatida (ochiq yoki yopiq aksiyadorlik tarzida) ta’sis etilayotgan banklar faoliyatini tartibga solish ularni boshqarish chog‘ida bank qonunchiligi bilan bir qatorda aksiyadorlik xuquqiga oid qonunlar ham muhim ahamiyatga ega bo‘ladi. Aksiyadorlik tijorat banki ustav kapitalining eng kam miqdori O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki tomonidan belgilab qo‘yiladi. Tijorat bankining 122 ustav kapitalida har bir muassisning ishtiroki bu kapitalning qonunchilikda belgilangan miqdoridan oshib ketmasligi lozim. Aksiyadorlik tijorat banklarida ularning boshqaruv organi bo‘lib aksiyadorlarning Umumiy yig‘ilishi, bank Kengashi va bank Boshqaruvi hisoblanadi. Download 3.11 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|