O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti t. I. Bobakulov, U. A. Abdullayev, J. Ya. Isakov
-§. Monetar siyosatning bank tizimining barqarorligini
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
МОН.СИЁСАТ ДАРСЛИК
|
8.2-§. Monetar siyosatning bank tizimining barqarorligini
ta’minlashdagi ahamiyati O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005-yil 15-apreldagi 56- sonli “Bank tizimini isloh qilish va erkinlashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori bilan tasdiqlangan “2005-2007-yillarda bank 155 Мишкин Ф.С. Экономическая теория денег, банковского дела и финансовых рынков. Пер. с анг. – М.: 000 «И.Д.Вильямс», 2013. - С. 677. 173 tizimini isloh qilish va rivojlantirish dasturi”ning muvaffaqiyatli ijrosi natijasida pul-kredit siyosatini takomillashtirishga, pul aylanmasini tashkil qilish va tartibga solish tizimini rivojlantirishga erishildi. O‘zbekiston Respublikasi bank tizimini sifat jihatdan yangi bosqichga olib chiqishda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010- yil 26-noyabrdagi PQ-1438-sonli “2011-2015-yillarda respublika moliya-bank tizimini yanada isloh qilish va barqarorligini oshirish hamda yuqori xalqaro reyting ko‘rsatkichlariga erishishning ustuvor yo‘nalishlari to‘g‘risida”gi qarori hal qiluvchi rol o‘ynadi. Mazkur Qarorga muvofiq, mamlakat bank tizimini rivojlantirish bo‘yicha aniq va muhim vazifalar belgilandi. Xususan: * “Xususiy banklar va moliya institutlari hamda ular faoliyatining kafolatlari to‘g‘risida”gi, “Kredit axborotlari almashinuvi to‘g‘risida”gi va “Garov reestri to‘g‘risida”gi qonunlarning loyihasini tayyorlash; * “Mudis”, “Standart end Purs”, Fitch Reytings” xalqaro reyting agentliklari tomonidan qo‘llaniladigan me’yorlar, mezonlar va standartlar asosida respublika tijorat banklari faoliyatini baholashni joriy etish; * 2011–2015-yillarda mamlakat tijorat banklari kapitalini 2,1 martaga, depozitlari hajmini 2,5 martaga, banklarning uzoq muddatli investitsion kreditlari hajmini 2,8 martaga oshirish; * Bazel qo‘mitasining bank nazoratiga oid bo‘lgan yangi talablarini amaliyotga joriy etish; * tijorat banklari aktivlarining sifatini oshirish; * risklarni baholash tizimini takomillashtirish kabi muhim vazifalar qo‘yildi 156 . O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 7-fevraldagi PF- 4947-sonli farmoni bilan tasdiqlangan “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi”da bank tizimini isloh qilishni chuqurlashtirish va barqarorligini ta’minlash, banklarning kapitallashuv darajasi va depozit bazasini oshirish, ularning moliyaviy 156 O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010-yil 26-noyabrdagi PQ-1438-sonli “2011-2015-yillarda respublika moliya-bank tizimini yanada isloh qilish va barqarorligini oshirish hamda yuqori xalqaro reyting ko‘rsatkichlariga erishishning ustuvor yo‘nalishlari to‘g‘risida”gi qarori//O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami. – Toshkent, 2010. – №48. – 4-6-betlar. 174 barqarorligi va ishonchliligini mustahkamlash mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirishning zaruriy shartlari sifatida e’tirof etilgan 157 . Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 9- yanvardagi PF-5296-sonli “O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining faoliyatini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmoniga muvofiq, bank tizimi barqarorligi va rivojlanishini ta’minlash Markaziy bank faoliyatining strategik maqsadlaridan biri sifatida belgilab berildi. Majburiy zaxira stavkalarini tijorat banklarining o‘rta va uzoq muddatli depozitlariga nisbatan past darajada o‘rnatilishi banklarning o‘rta va uzoq muddatli resurslar jalb etish imkoniyatini sezilarli darajada oshiradi. Shu jihatdan olganda, Markaziy bankning majburiy zaxira stavkalarini tabaqalashtirilishi banklarning investitsion faolligini oshirish nuqtayi nazaridan muhim amaliy ahamiyatga ega bo‘lgan tadbir hisoblanadi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2015-yil 6-maydagi PQ- 2344-sonli “Tijorat banklarining moliyaviy barqarorligini yanada oshirish va ularning resurs bazasini rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorida belgilangan Bazel qo‘mitasining bank nazorati bo‘yicha yangi talablarini mamlakat bank amaliyotiga joriy etish vazifasini bajarish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining 2015-yil 13-iyundagi 14/3-sonli (O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 2015-yil 6-iyuldagi 2693-sonli raqam bilan ro‘yxatga olingan) “Tijorat banklari kapitalining monandligiga qo‘yiladigan talablar to‘g‘risidagi Nizomni tasdiqlash haqida”gi yo‘riqnomasi qabul qilindi. Ushbu yo‘riqnomada respublikamiz tijorat banklari regulyativ kapitalining yetarliligiga nisbatan belgilangan minimal talablarni bosqichma-bosqich oshirib borish talabi o‘z aksini topdi 157 O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 7-fevraldagi PF-4947-sonli farmoni. O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida//O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami. – Toshkent, 2017. – № 6 (766). – 32-b. |
