O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent moliya instituti xasanov boxodir akramovich

1.3. Boshqaruv va ishlab chiqarish hisobi o‘rtasidagi bog‘liqlik 
Boshqaruv hisobining mohiyatini chuqurroq anglash u bilan ishlab 
chiqarish hisobi orasidagi bog‘lanish va farqli jihatlarni ajratishga bevosita 
bog‘liq.
Ishlab chiqarish hisobi – bu ishlab chiqarish xarajatlari va korxona 
daromadini 
boshqarish 
va 
ishlab 
chiqarish 
rentabelligini 
oshirish 
imkoniyatlarini aniqlashda namoyon bo‘ladi. U korxonada mahsulot ishlab 

---

13 
chiqarish va sotish bilan bog‘liq barcha masalalarni batafsil aks ettirishi lozim.
Boshqaruv va ishlab chiqarish hisobi o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlikni 
jadvalda quyidagicha ifodalash mumkin (1.1-jadval). 
1.1-jadval 
Korxonada ichki xo‘jalik hisobining turlari va ular o‘rtasidagi 
aloqadorlik 
T/r 
 
Ko‘rsatkichlar 
Boshqaruv 
hisobi 
Ishlab 
chiqarish 
hisobi 
Xarajatlar hisobi va 
mahsulot tannarxi 
kalkulyatsiyasi 
1. 
Rejalashtirish 
(byudjetlashtirish 
+ 
+ 
- 
2. 
Taxminlash (istiqbolni 
belgilash) 
+ 
+ 
- 
3. 
Ichki (segmentar)
hisob va hisobot 
+ 
- 
- 
4. 
Xarajatlar hisobi va 
mahsulot tannarxini 
aniqlash 
+ 
+ 
+ 
5. 
Transfert bahoni 
shakllantirish 
+ 
- 
- 
6. 
Istiqbolni belgilash 
+ 
- 
- 
Jadvaldan ko‘rinib turibdiki, Boshqaruv hisobi ishlab chiqarish hisobidan 
kengroq bo‘lib, o‘z ichiga ichki (segmentar) hisob va hisobot, transfert bahoni 
shakllantirish hamda istiqbolni belgilash kabi hisobning yangi yo‘nalishlarini 
qamrab oladi. 
Zamonaviy ishlab chiqarish hisobi esa yuqoridagilardan tashqari quyidagi 
ko‘rsatkichlarni ham o‘zida aks ettiradi: 

xarajatlar va daromadlarning turlari;

javobgarlik markazlari bo‘yicha harajatlar va daromadlar hisobi;

xarajatlar va daromadlarni hisobdan chiqarish hisobi.