O’zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

Texnologik kompetentlik – kasbiy-pedagogik BKMni boyitadigan ilg’or texnologiyalarni o’zlashtirish, zamonaviy vosita, texnika va texnologiyalardan foydalana olish.

Ektremal kompetentlik – favqulotda vaziyatlar (tabiiy ofatlar, texnologik jarayon ishdan chiqqan)da, pedagogik nizolar yuzaga kelganda oqilona qaror qabul qilish, to’g’ri harakatlanish malakasiga egalik.

№	Kasbiy kompetentlik sifatlari	SHkala ko’rsatkichlari
		10	9		8	7	6	5	4	3	2	1

1. Ijtimoiy kompetentlik

1)	ijtimoiy tashkilotlar va sub’ektlar bilan o’zaro munosabatda bo’la olish ko’nikma, malakalariga egalik
2)	kasbiy muloqot va xatti-harakat uslublarini o’zlashtira olganlik
2. SHaxsiy kompetentlik
1)	doimiy ravishda kasbiy o’sishga erishish va kasbiy malakani oshirib borish
2)	kasbiy faoliyatda o’z ichki imkoniyatlarini ro’yobga chiqara olish
3. Maxsus kompetentlik
1)	mustaqil ravishda kasbiy-pedagogik faoliyatni tashkil etishga tayyorlanish
2)	odatiy kasbiy-pedagogik vazifalarni to’g’ri hal qilish va o’z mehnatining natijalarini real baholash malakasiga egalik
3)	mutaxassisligi bo’yicha yangi bilim va ko’nikmalarni mustaqil ravishda izchil o’zlashtirib borish qobiliyatiga egalik
4. Texnologik kompetentlik
1)	kasbiy-pedagogik bilim, ko’nikma va malakalarni boyitadigan ilg’or texnologiyalarni o’zlashtirish qobiliyatiga egalik
2)	zamonaviy didaktik vositalar (texnik vositalar, o’quv qurollari)dan foydalanish malakasiga egalik
5. Ekstremal kompetentlik
1)	favqulotda holatlarda (tabiiy ofatlar sodir bo’lganda, texnologik jarayon ishdan chiqqanda) oqilona qaror qabul qilish, to’g’ri harakatlanish malakasiga egalik
2)	muammoli vaziyatlarda (pedagogik ziddiyatlar yuzaga kelganda) oqilona qaror qabul qilish, to’g’ri harakatlanish malakasiga egalik

chizma

“Kreativlik” tushunchasi lug’aviy jihatdan (lot.) “creatio” – “yaratish”, “creative” –

yaratuvchi, ijodkor ma’nolarini ifodalaydi, mohiyatiga ko’ra esa “shaxs ijodkorlik
qobiliyatining namoyon bo’lishi” demakdir.

Kreativlik – individning yangi g’oyalarni ishlab chiqarishga tayyorlikni tavsiflovchi hamda mustaqil omil sifatida iqtidorlilikning tarkibiga kiruvchi ijodiy qobiliyati
Kreativlik negizida aks etuvchi muhim sifatlar
chizma

Bolalarda kreativlikni rivojlantirish shartlari	- ular tomonidan ko’p savollar berilishini rag’batlantirish va bu odatni qo’llab-quvvatlash; - bolalarning mustaqilligini rag’batlantirish va ularda javobgarlikni kuchaytirish; - bolalar tomonidan mustaqil faoliyatni tashkil etilishi uchun imkoniyat yaratish; - bolalarning qiziqishlariga e’tibor qaratish
SHaxs kreativligini rivojlantirishga to’sqinlik qiluvchi omillar	- o’zini tavakkal qilishdan olib qochish; - fikrlash va xatti-harakatlarda qo’pollikka yo’l qo’yish; - shaxs fantaziyasi va tasavvurining yuqori baholanmasligi; - boshqalarga tobe bo’lish; - har qanday holatda ham faqat yutuqni o’ylash
SHaxs kreativligi ning asosiy belgilari (E.P.Torrens )	1) savollar, kamchiliklarga yoki bir-biriga zid ma’lumotlarga e’tiborsiz bo’lmaslik; 2) muammolarni aniqlash uchun harakat qilish, ilgari surilgan taxminlar asosida ularning yechimini topishga intilish

chizma
Pedagogik kreativlik – pedagogning an’anaviy pedagogik fikrlashdan farqli ravishda ta’lim va tarbiya jarayonini samaradorligi ta’minlashga xizmat qiluvchi yangi g’oyalarni yaratish, mavjud pedagogik muammolarni ijobiy hal qilishga bo’lgan tayyorgarligini tavsiflovchi qobiliyati

Kreativ potensialga ega bo’lish uchun pedagog e’tibor qaratishi zarur bo’lgan jihatlar

• kasbiy faoliyatiga ijodiy yondashish;

  
  

• yangi g’oyalarni yaratishda faollik ko’rsatish;

  
  

• ilg’or pedagogik yutuq va tajribalarni mustaqil o’rganish;

  
  

• hamkasblar bilan pedagogik yutuqlar xususida fikr almashish

  
  

Adabiyotlar

• Ишмухамедов Р.,Абдуқодиров А., Пардаев А., Таълимда инновацион технологиялар.-Т., “Истеъдод”, 2008 й, -180 б

  
  

• Ишмухамедов Р.,Абдуқодиров А., Пардаев А., Тарбияда инновацион технологиялар.-Т., “Истеъдод”, 2009 й, -160 б

  
  

• Сайидаҳмедов Н. Педагогик маҳорат ва педагогик технология. – Т.: ОПИ, 2003.

  
  

• Холиқов.А. Педагогик маҳорат. – Т.:, 2011.

  
  

• Муслимов Н.А., Усмонбоева М.Ҳ., Сайфуров Д.М., Тўраев А.Б.

  
  Педагогик компетентлик ва креативлик асослари – Тошкент, 2015.7.Ғуломов С. Менежмент асослари.-Т.,Ўзбекистон, 2002,368
  

• “Инновацион таълим технологиялари ва педагогик компетентлик” модули бўйича ЎУМ.-Т.,2016

  
  

40-mavzu:

PEDAGOGIK TEXNIKA HAQIDA TUSHUNCHA. PEDAGOGIK TEXNIKANI SHAKLLANTIRISH METODIKASI. NUTQ TEXNIKASI VA MADANIYATI.

Reja:

• Pedagogik texnika haqida tushuncha, uning tarkibiy qismlari. Mimika. Pantomimika.

  
  

• O`qituvchining pedagogik texnikasini shakllantirish yo`llari.

  
  

• Nutq, uning o`qituvchi faoliyatidagi o`rni.

  
  

• Nutq madaniyati haqida tushuncha va uning asosiy elementlari.

  
  

• Nutq texnikasi: nafas olish, tovush, diktsiya, ritmika. Leksik madaniyat. O`qituvchining nutq malakasini shakllantirish yo`llari.

  
  

  Mashg`ulotning borishi

1. Pedagogik texnikaning birinchi guruh komponentlari o’z xulqini, yurish turishini boshqarish malakalari bilan bog’liq.

• O’z gavdasini boshqara olish (mimika, pontomimika);

  
  

• Hissiyoti va kayfiyatini boshqarish (ortiqcha ruhiy charchashlarni yo’qota olishi, ijodiy hissiyotlarni vujudga keltira olishi);

  
  

• ijtimoiy perseptiv qobiliyatlar (diqqat «yuzidan uqib olish», kuzatuvchanlik, xayol);

  
  

• nutq texnikasi (nafas, ovozni moslashishi, talaffuz tarzi, nutq sur’ati).

  
  

Pedagogik texnikaning ikkinchi guruh komponentlari shaxsga va jamoaga ta’sir ko’rsatish malakalari bilan bog’liq bo’lib, ta’lim - tarbiya jarayonining texnologik tomonini yoritadi:

• didaktik, tashkilotchilik, konstruktiv, kommunikativ, qobiliyatlar;

  
  

• talab qo’yish, jamoaviy ijodiy ishlarni tashkil etish,

  
  

• pedagogik muloqotni boshqarish va boshqalar.

  
  

O’qituvchining o’quvchilar bilan muomalasi jarayoni. Pedagogning ijodiy hissiyotlari asosida o’zaro hamkorlikni tashkil eta olish qobiliyatining samarasi haqida tushuncha hosil qilish.

Pontomimika – bu gavda, qo’l va oyoq harakatidir. O’qituvchining gavdasi, qul va oyoqlari harakati ham joyida bo’lishi kerak. Pontomimika asosiy fikrni ajratib ko’rsatishga imkon beradi. YAqqol qiyofalarni gavdalantiradi. O’qituvchi darsda o’quvchilar oldida to’g’ri turish holatini mashq qilish kerak (oyoqlar oralig’i 12-15 sm, o’ng oyoq biroz oldinda), barcha harakatlar o’zini oddiyligi va nafisligi bilan o’quvchilar e’tiborini tortishi zarur. Gavda tutish estetikasi: oldinga-orqaga tebranish, og’irlikni bir oyoqdan ikkinchi oyoqqa o’tkazib turish, stul suyanchig’iga tayanib turish, boshni qashlash, qo’lda biror buyumni aylantirib turish, burunni artish, quloq qashlash kabi zararli odatlarga yo’l qo’ymaydi. O’qituvchi gavdasining harakati chegarali va bosiq bo’lishi, ortiqcha silkinish va keskin harakatlardan holi bo’lishi zarur.

Mimika - o’z fikri, kayfiyati, sezgisini yuz muskullari harakati orqali aks ettirish san’ati. O’qituvchining yuz ifodasi va qarashi ba’zan o’quvchilarga so’zdan ham qattiqroq ta’sir ko’rsatadi. Jest va mimika axborotning hissiy ahamiyatini oshiradi, uni puxtaroq o’zlashtirilishini ta’minlaydi. O’quvchilar o’qituvchi kayfiyati va munosabatini uning yuzidan «uqib» turadilar. SHuning uchun ham o’qituvchining yuzi, uning sezgilarini ifodalash bilan birga, ularni yashirib turishi ham muhimdir.