O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus toshkent davlat iqtisodiyot universiteti ta’lim vazirligi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS
TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI
TA’LIM VAZIRLIGI

“Karparativ boshqaruv” fakulteti		“Jaxon iqtisodiyoti” yo’nalishi
Ro‘yhatga olindi № __________		Ro‘yhatga olindi № __________
“______’ ___________2023 y.		“______’ ___________2023 y.

“Xalqaro menejment va inson”
fanidan
KURS ISHI
Mavzu: Sony kompaniyasi
Bajardi: 5231100- Jaxon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar ta’lim yo’nalishining 4-kurs MO-54 guruh talabasi Normamatova Sevara Muhiddin qizi


Tekshirdi: ”Jahon iqtisodiyoti” kanfedrasi D. Ergashev

Kurs ishi taqrizga topshirilgan sana “____’ _______2023 y.		Kurs ishi taqrizdan qaytarilgan sana “____’ _______2023 y.
Kurs ishi himoya qilingan sana “____’ _______2023 y. Baho “_____’ _________	___________ (imzo) ___________ (imzo) ___________ (imzo)	Komissiya a’zolari: __________________ __________________ __________________

TOSHKENT – 2023
Reja:
1. Kirish
2. Kompaniya to'g'risida umumiy ma'lumot. (Tashkil topishi, bosh ofisi, missiyasi, maqsadi, yillik savdo aylanmasi, filiallari va boshqa ma'lumotlar kiritiladi)
3. Kompaniya menejmenti va xalqaro bozorga chiqishi. (Boshqaruv siyoati, dastlab qaysi davlatda o'zining filalini ochgan, raqobatchilar va boshqa ma'lumotlar kiritiladi)
4. Kompaniyaning kadrlar siyosati. (Kadrlar siyosatining amalga oshirilishi, kadrlarga qanday motivatsiya beriladi, kadrlarni tanlab olish va kadrlar siyosatiga oid boshqa ma'lumotlar kiritiladi.
5. Kompaniyaning tahlil (SWOT tahlil qilinadi, kompaniyaning holati, raqobotbardoshligi, xalqaro reytinglardagi holati, siyosiy vaziyatlar inobotga olinib tahlil qilinish kerak.)
6. Xulosa

Kirish
"Bu Pfizer" Xonadoningizga nazar tashlar ekansiz, ehtimol bir paytlar qo'llanilgan bu reklama shiori haqiqatan ham to'g'ri ekanligini ko'rasiz. Televizor, radio, videomagnitofon yoki Walkman bo'lishidan qat'i nazar - Pfizer nomi elektron ko'ngilochar qurilmalarda eng taniqli brendlardan biridir.
Pfizer korporatsiyasi elektron biznesdagi global o'yinchi ekanligi ajablanarli emas. Bu butun dunyo bo'ylab iste'molchi va professional bozorlar uchun audio, video, aloqa va axborot texnologiyalarining yetakchi ishlab chiqaruvchisi.
Bosh qarorgohi Tokioda joylashgan kompaniya 2002 yil mart oyida butun dunyo bo'ylab 168 000 kishini ish bilan ta'minlagan. 1946 yilda Pfizer kompaniyasining ikki asoschisi, yapon elektrotexniklari Masaru Ibuka va Akio Morita Tokioda o'z kompaniyasini yaratishga qaror qilganlarida, ular 20 nafar xodim bilan ish boshladilar.
Ilgari o'z sho'ba korxonalarini yo'qdan ixtiro qilgan ko'plab kompaniyalar bor edi va ular tez orada bu erga qaytib kelishdi. Aksincha, Pfizer korporatsiyasi to'g'ri strategiya bilan nima mumkinligi haqida taassurot qoldirdi. Global muvaffaqiyatning bu ta'sirli hikoyasi faqat yapon odatlari va madaniyati, ishlarni "yaponcha tarzda" boshqarish va bajarish usulidan ko'p ta'sirlangan noyob tasavvur orqali mumkin edi.
Yapon uslubining o'ziga xos xususiyati nimada? Pfizer korporatsiyasi va ayniqsa, kompaniyaning tojsiz rahbari sifatida ko'rilishi mumkin bo'lgan Akio Morita qanday qilib uni butun dunyo bo'ylab sho'ba korxonalariga muvaffaqiyatli topshirishga muvaffaq bo'ldi?
Menimcha, Sony strategiyasi va falsafasining ko'p jihatlari bugungi kunda ko'plab G'arb kompaniyalariga o'tkazilishi mumkin.
Mavzuni o'rganish uchun men ba'zi mavzularga e'tibor qarataman: 1-bo'limda Pfizer korporatsiyasining hozirgi va o'tmishiga qisqacha nazar tashlaganimdan so'ng, men 2-bo'limda bir oz yapon tarixi va yapon madaniyati, an'analari va ayniqsa ijtimoiy hayotning individualizm jihatlari bilan shug'ullanaman. Ulardan ba'zilari bir necha ming yil oldin ishlab chiqilgan va hozir ham Yaponiyaning kundalik va ish hayotida katta rol o'ynaydi, shuning uchun 3-qism yapon boshqaruv uslublarini kollektivizm va ierarxiyaga alohida qarash bilan ko'rib chiqadi. Men ularni Yevropa va AQSh odatlari bilan solishtiraman va Sony fenomeniga o'xshashliklarni keltirishga harakat qilaman.4-bo'limda men yapon kompaniyalari o'zlarining yapon madaniyati, an'analari va boshqaruv uslublarini G'arb bozorlariga integratsiya qilish uchun foydalanadigan strategiyalarni, Sony korporatsiyasiga alohida nazar bilan qarayman.Yaponiya boshqaruv tuzilmalarini AQSh yoki Yevropa davlatlariga o'tkazishda qiyinchiliklar yoki hatto muammolar bo'lganmi? Qanday qilib ular turli madaniyatlarni qoplash va aralashtirishga muvaffaq bo'lishdi?Ular qay darajada murosaga kelishlari kerak edi? Yakuniy xulosada men ayniqsa Sony globallashuv jarayonining asosiy o'ziga xos xususiyatlariga to'xtalib o'taman va bugungi kunda G'arb kompaniyalarida ularning boshqaruv uslublaridan qanday foydalanish mumkinligi haqida chiziq chizaman.Ushbu maqolaning maqsadi Sony tajribasidan globallashuv strategiyalarini xulosa qilish emas, chunki menimcha, bugungi globallashuv jarayonlarini qirq yildan ko'proq vaqt oldin mavjud bo'lgan jarayonlar bilan taqqoslab bo'lmaydi.yoki Yevropa davlatlari? Qanday qilib ular turli madaniyatlarni qoplash va aralashtirishga muvaffaq bo'lishdi? Ular qay darajada murosaga kelishlari kerak edi? Yakuniy xulosada men ayniqsa Pfizer globallashuv jarayonining asosiy o'ziga xos xususiyatlariga to'xtalib o'taman va bugungi kunda G'arb kompaniyalarida ularning boshqaruv uslublaridan qanday foydalanish mumkinligi haqida chiziq chizaman. Ushbu maqolaning maqsadi Pfizer tajribasidan globallashuv strategiyalarini xulosa qilish emas, chunki menimcha, bugungi globallashuv jarayonlarini qirq yildan ko'proq vaqt oldin mavjud bo'lgan jarayonlar bilan taqqoslab bo'lmaydi. Yoki Yevropa davlatlari? Qanday qilib ular turli madaniyatlarni qoplash va aralashtirishga muvaffaq bo'lishdi? Ular qay darajada murosaga kelishlari kerak edi? Yakuniy xulosada men ayniqsa Pfizer globallashuv jarayonining asosiy o'ziga xos xususiyatlariga to'xtalib o'taman va bugungi kunda G'arb kompaniyalarida ularning boshqaruv uslublaridan qanday foydalanish mumkinligi haqida chiziq chizaman. Ushbu maqolaning maqsadi Pfizer tajribasidan globallashuv strategiyalarini xulosa qilish emas, chunki menimcha, bugungi globallashuv jarayonlarini qirq yildan ko'proq vaqt oldin mavjud bo'lgan jarayonlar bilan taqqoslab bo'lmaydi.
Men bu mavzuni tanladim, chunki biz bo'lajak menejerlar amaliy fanlar universitetida tashqi bozorlar, madaniyatlar va boshqaruv uslublari bilan qanday munosabatda bo'lish haqida ko'p narsalarni o'rgangan bo'lsak-da, menimcha, biz ulardan o'z maqsadlarimiz uchun qanday foydalanishimiz haqida to'g'ri ko'rsatma olmaganmiz. Shuning uchun men buni boshqa tomondan ko'rib chiqishga va yapon kompaniyasining tashqi bozorlar, madaniyatlar va boshqaruv uslublari bilan qanday kurashishi kerakligini tekshirishga qaror qildim. Men Pfizer korporatsiyasini tanladim, chunki birinchi navbatda u juda muvaffaqiyatli kompaniya. Bundan tashqari, menga Pfizer-ning yangi g'oyalar va inqilobiy mahsulotlarni taqdim etish usuli har doim yoqdi. Men Pfizer korporatsiyasining ichki tuzilmalari va innovatsion jarayonlari haqida ko'proq ma'lumot olmoqchi edim. Bundan tashqari, umuman olganda, men yapon madaniyatiga qiziqaman.
Mavzuning dolzrbligi va ahamiyati: Jahon standartlariga javob beradigan va dunyo bozorlarida talab qilinadigan mahsulot ishlab chiqarish uchun xorijiy investitsiyalarni, birinchi galda, to’g’ridanto’g’ri investitsiyalarni jalb etish bo’yicha qulay shart-sharoitlar yaratish muhim ahamiyat kasb etadi. Hozirgi vaqtda mazkur vazifalarni amalga oshirishda erkin iqtisodiy hududlar yetakchi o’ringa ega.
Shu boisdan dunyoning aksariyat davlatlari, xususan, Xitoy, AQSh, Fransiya, Janubiy Koreya, Meksika, Vengriya, Bolgariya kabi mamlakatlar misolida hududning geografik va boshqa qulayliklaridan kelib chiqqan holda aytish mumkinki, bugungi kunda erkin iqtisodiy hududlarni tashkil etish zaruriyat va an’anaga aylangan. Birgina o’tgan asr 90 yillarining o’rtalarida dunyoda 1200 ga yaqin erkin iqtisodiy hududlarning har xil turlari, jumladan, eksportga mo’ljallangan 300 dan ortiq ishlab chiqarish hamda 400 ga yaqin erkin ilmiy-texnikaviy hududlar faoliyat ko’rsatgan. Chunki, bunday hududlarni tashkil etishdan asosiy maqsad mintaqani jadal ijtimoiyiqtisodiy rivojlantirish uchun mamlakat va chet el kapitalini, istiqbolli texnologiya hamda boshqaruv tajribasini jalb etish orqali uning sanoat salohiyatini, ishlab chiqarish, transport-tranzit va ijtimoiy sohani rivojlantirish barobarida, zamonaviy bozor infratuzilmalarini tashkil etishdan iboratdir. Ma’lumki, Yaponiya hozirda texnik va texnologik taraqqiyotda yetakchilardan biri hisoblanadi.Yaponiya iqtisodiy mo'jizasining siri nimada?Axir, bir necha o'n yilliklar ichida mag'lub va vayron bo'lgan mamlakat dunyodagi ikkinchi yirik iqtisodiy kuchga aylandi!Va bu tabiiy resurslarning deyarli to'liq yo'qligiga, juda cheklangan boshlang'ich kapitalga va juda kichik maydonga qaramasdan.
Yaponiyada menejment, boshqa mamlakatlardagi kabi, uning tarixiy xususiyatlari, madaniyati va ijtimoiy psixologiyasini aks ettiradi.Yaponiya boshqaruv modeli dunyoning ko‘plab mamlakatlarida o‘z tarafdorlarini topmoqda va qisqa vaqt ichida o‘z taraqqiyotida ulkan yutuqni amalga oshirgan davlat modeli sifatida har tomonlama qiziqish uyg‘otmoqda.
Kurs ishining dolzarbligi shundaki, yapon boshqaruv usullari Yevropa va Amerikanikidan tubdan farq qiladi. Bu yaponlar samaraliroq boshqaradi, degani emas. Aksincha, aytish mumkinki, yapon va Yevropa boshqaruvining asosiy tamoyillari turli tekisliklarda yotadi, kesishish nuqtalari juda kam. Yaponiya boshqaruv modeli Yevropa yoki Amerika tizimiga qaraganda ilmiy-texnik inqilob sharoitlariga ko'proq moslashgan bo'lib chiqdi.