O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta ta`lim

2HCl + Mg + H₂O = MgCl₂ + H₂O + H₂ + 470 kDj
Termokimeviy usul, ayniqsa o’ta qovushqoq neft konlarini ishlatishda yaxshi samara beradi.
Ta’sir etish usullarining samaradorligini aniqlash.
Quduq tubiga ta’sir etish usullarining samaradorligi bu quduqning texnologik va iqtisodiy ko’rsatkichlari orqali baholanadi.
Samapadorlikni aniqlash uchun quduqdagi olinadigan mahsulot miqdori to’g’risidagi ma’lumotdan foydalanib, bu quduqning ishlash grafigi chiziladi.
Bu grafikning obstsissa o’qida vaqt va d rate o’qida oy davomida o’rtacha sutkalik mahsulot miqdori belgilanadi. Quduqqa ishlov berish muddati (x belgisi bilan belgilangan. Ishlov berish natijasida quduqning samarali ishlash muddati t va uning hisobiga qo’shimcha olingan neft miqdori q-ga teng.
Iqtisodiy samara quyidagi tenglama orqali hisoblanadi:
C = q * T – X

bu yerda; C - iqtisodiy samara;

q - qo’shimcha olingan neft miqdori;
T – 1 tonna neftning tannarxi;
X – usulni bajarishga sarflangan xarajat.

Quduq tubiga har xil usul bilan yillar davomida bir necha marta ta’sir etish mumkin.

Tajriba shuni ko’rsatadiki, ishlov berish soni oshgani sari samaradorlik kamayib borar ekan (9.5 – Rasm.).

q
x 9.5 – Rasm

t
Tekshirish uchun savollar

1. Quduq tubiga ta’sir qilishning qanday usullarini bilasiz?

2. Qaysi usullar quduq tubi o’tkazuvchanligini oshiradi?
3. Qaysi usullar quduq tubidan suyuqlikning qovushqoqligini kamaytiradi?
4. Quduq tubini xlorid kislota bilan ishlashning texnologiyasi va mexanizmi?
5. Isitilgan kislota bilan ishlash deganda nima tushunasiz?
6. Kislotani qatlamga haydash uchun qanaqa asbob-uskunalar ishlatiladi?
7. Qatlamni gidroyorish texnologiyasi va mexanizmini ifodalab bering?