O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta ta`lim

Qatlamga ta'sir qilish bo'lmagan ishlash tizimlari
Agarda neft (gaz) koni asosiy davrda suv-neft chizig'ining siljishi ahamiyatsizligi, shuningdek chegara suvlarining faolligi kuchsizligi bilan xususiyatlanadigan erigan gaz rejimida ishlanadigan bo'lsa, unda qatlamga ta'sir qilish bo'lmagan ishlash tizimlari qo'llaniladi.
Bunday tizimlar uchli quduqlar bir tekis, geometrik to'rt nuqtali (4.2 a - rasm) va uch nuqtali (4.2 б - rasm) to'r bo'yicha quduqlarning joylashishi xususiyatli.



а) б)
4.2- rasm.1-neftlilik chizig'i; 2-oluvchi quduqlar;

Agar suv-neft yoki gaz-neft tutashmasining siljishi muqarrar bo'lsa, unda quduqlar bu holatni hisobga olgan holda joylashtiriladi (4.2- rasm).

1 - neftlilikning tashqi chegarasi; 2 - neftlilikning ichki chegarasi; 3 - oluvchi quduqlar; 4 - gazlilikning tashqi chegarasi; 5 - gazlilikning ichki chegarasi; 4.3. - rasm.

Qatlamga ta'sir qilish bo'lmagan ishlash tizimlari uchun quduqlar to'ri zichligi SNK ko'rsatkichi juda katta oraliqlarda o'zgarishi mumkin.
Shuningdek N_к ko'rsatkichi ham bir muncha katta oraliqlarda, bir quduqqa bir necha ming tonnadan millionlab tonnagacha o'zgarish mumkin.
Neft konlarining qatlamga ta'sir qilish bo'lmagan tizimlari kam, faqat quyidagi holatlarda qo'llaniladi:
- o'lchamlari (zahirasi) nisbatan kichik, chegara orti suvlari faol bo'lgan konlarni ishlashda;
- qovushqoqligi yuqori neft konlarini ishlashda.


Chegara tashqarisiga suv haydaladigan tizimlar
Chegara tashqarisiga suv haydashda oluvchi quduqlar neftgazlilik chegarasi ichkarisida, haydovchi quduqlar esa tashqarisida joylashtiriladi.

1 - haydovchi quduqlar; 2 - oluvchi quduqlar; 3 - neft qatlami; 4 - neftlilikning tashqi chegarasi; 5 - neftlilikning ichki chegarasi. 4.4-rasm.

Oluvchi quduqlarning qatori 5 tadan oshganda konning markaziy qismi chegara tashqarisiga suv haydashdan kam ta'sirlanadi, qatlam bosimi tusha boshlaydi va erigan gaz rejimi rivojlanadi.
S_HK va N_K qatlamga ta'sir qilish bo'lmagan tizimlarga nisbatan katta, chunki quduqlarning mahsuldorligi yuqori.
W - 0,2 dan 1 gacha o'zgaradi.
W_ЭХ- 0,1 dan 0,3 gacha o'zgaradi.