O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi “ ” Instituti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA TA’LIM VAZIRLIGI “________________________________________” Instituti “________________________________________” Fakulteti “__________________________________________________”Fanidan KURS ISHI MAVZU: Shimoliy Amerikada integratsiya jarayonlarining hozirgi holati va rivojlanish istiqbollari (NAFTA) Bajardi: ___________________________ Tekshirdi:__________________________ Baho:__________ TOSHKENT-2023

MUNDARIja:
Kirish . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ASOSIQY QISM.
1. Shimoliy Amerika erkin savdo shartnomasi (NAFTA) haqida umumiy
ma’lumot. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Shimoliy Amerikadagi integratsiyaning boshqa mintaqalardagi
integratsiya modellari bilan qiyosiy tahlili. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Shimoliy Amerikada integratsiya jarayonlarining hozirgi holati va
rivojlanish istiqbollari
4. Shimoliy Amerikadagi integratsiyasini boshqa mintaqalardagi integratsiya modellari bilan taqqoslanishi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Xulosa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati. . . . . . . . . . . . . . . .


Kirish
Hozirgi vaqtda jahon hamjamiyati mintaqaviy darajada mamlakatlar o‘rtasidagi yaqin iqtisodiy hamkorlik va hamkorlik, yirik integratsion birlashmalarning tashkil etilishi bilan ajralib turadi, ularning tashkil etilishi jahon iqtisodiyotining mustaqil markazlari bo‘lib hisoblanadi.
“Zamonamizning eng muhim xususiyati - bu turli mamlakatlar iqtisodiyotining o‘sib borayotgan o‘zaro bog‘liqligi, makro va mikro darajada integratsiyalashuv jarayonlarining rivojlanishi, tsivilizatsiyalangan davlatlarning yopiq milliy iqtisodiyotdan tashqi dunyoga ochiq iqtisodiyotga intensiv o‘tishidir.” 20-asrning ikkinchi yarmidagi iqtisodiy integratsiya jarayonlari tovarlar, xizmatlar, kapitallarning xalqaro harakati va aholi migratsiyasining o‘sishi hisobiga zamonaviy jahon iqtisodiyotining rivojlanishining asosiy yo‘nalishiga aylandi.
Natijada davlatlar o‘rtasida yanada barqaror savdo-iqtisodiy aloqalar vujudga kela boshladi, xalqaro munosabatlardagi ko‘plab to‘siqlar olib tashlandi, alohida davlatlar yoki davlatlar guruhlarining maxsus ta'sir zonalari shakllandi va yangi xalqaro savdo-iqtisodiy bloklar paydo bo‘ldi.
XX asrning 90-yillari birinchi yarmida tashkil etilgan ana shunday uyushmalardan biri AQSh, Kanada va Meksikadan iborat Shimoliy Amerika Erkin savdo to‘g‘risidagi bitim (NAFTA) bo‘lib, kuchli iqtisodiy salohiyatga ega (qo‘shma yalpi ichki mahsuloti 9-10 trln. AQSh dollarini tashkil etadi) , katta hudud (19,5 million kv. km) va aholisi (qariyb 400 million kishi).¹
Shartnoma o‘zaro savdo-sotiqdagi cheklovlarni bosqichma-bosqich bekor qilishni, Shimoliy Amerika mamlakatlari chegaralari orqali to‘siqsiz harakat qilish uchun zamin yaratishni nazarda tutadi.
Iqtisodiy adabiyotlarda ham, chet elda ham faqat AQSh va Kanadani Shimoliy Amerika mamlakatlari deb tasniflash odat tusiga kiradi. Biroq,
NAFTA to‘g‘risida bitim imzolangandan so‘ng, bizga Meksikani, yuqorida ko‘rsatilgan shtatlardan tashqari, “Shimoliy Amerika” tushunchasiga kiritishni ma'qul ko‘radi. Ushbu hujjatda, agar boshqacha aniq kelishilmagan bo‘lsa, ko‘rsatilgan atamadan foydalanish kengaytirilgan kontekstda bo‘lishi kerak. texnik, sanitariya me'yorlarini birlashtirish va intellektual mulkni himoya qilish bo‘yicha choralar ko‘rilmoqda.²
NAFTA erkin savdo hududini yaratishga yordam berish uchun keyingi ishlarni ko'zda tutadi. Bitimga muvofiq, savdo va sarmoyani osonlashtirish maqsadida.
NAFTA qoidalarini samarali amalga oshirish va boshqarishni ta'minlash uchun 30 dan ortiq ishchi guruhlar va qo'mitalar tashkil etilgan. Normativ ishlarning asosiy yo'nalishlari tovarlarning kelib chiqishi, bojxona, qishloq xo'jaligi savdosi va iqtisodiyotning ushbu sohasiga subsidiyalar, tovarlarni standartlashtirish, davlat jo'natmalari va yoshlarning chegaradan o'tishini o'z ichiga oladi. Ushbu ishchi guruhlar va qo'mitalar har yili NAFTA komissiyasiga hisobot beradi.
NAFTA ishchi guruhlari va qo'mitalari, shuningdek, NAFTAni amalga oshirish jarayonini yanada yumshoq qilishga yordam beradi, ishtirokchi mamlakatlar o'rtasidagi savdoni yanada erkinlashtirish yo'llarini o'rganish uchun forum yaratadi. Misol tariqasida Kanadaning ayrim turdagi tovarlarga tariflarni jadal pasaytirishga qaratilgan izchil siyosatini keltirish mumkin.
Bundan tashqari, NAFTA ishchi guruhlari va qo'mitalari munozarali masalalarni muhokama qilish uchun siyosiy erkin maydon yaratadi va muammolarni ularning rivojlanishining dastlabki bosqichida muhokama qilish orqali nizolarni hal qilish tartib-qoidalaridan qochishga yordam beradi.