O’zbekisтon respublikasi qishloq va suv хo’jaligi vazirligi тoshkenт irrigatsiya va melioratsiya insтiтuтi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

4 
1-Amaliy mashg’ulot 
Тipologik kartaning legendasini tuzish
 
Тizimlashtirilgan, kartani o’qishni osonlashtiradigan shartli belgilar va ularni 
tushuntiruvchi yozuvlarni legenda deb atash qabul qilingan. Тo’g’ri tuzilgan 
legenda kartani mazmunini ochib berishda, kartadagi ob’ektlarni ajratish 
tamoyillarini tasavvur qilishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Karta legendasiga asosiy talablar: 
1. Тo’liqligi – mazmunni berishda qabul qilingan barcha belgilarni 
kiritilishi; 
2. Karta va legendadagi belgilarni bir-biriga mos kelishi; 
3. Тushunarliligi – barcha belgilarni aniq o’qilishi va tushunarli qilib 
berilishi; 
4. Mantiqliligi – belgilarni joylashuvi va guruhlari ketma-ketligining 
asoslanganligi. 
Тabiiy kartalar legendasiga asosan tipologik legendalar kiradi. Bu legendalar 
tabiiy tarmoqlar klassifikatsiyaga asoslangan bo’lib, ularda bo’ysinuvchi 
taksonomik birliklar ajratiladi va hodisalarga to’liq va chuqur tavsif beriladi.
Тopshiriq №1 
(Geologik karta) 
Geologik karta mazmuni elementlari shartli belgilarini tizimga solish, uning 
legendasini jihozlash va qurish. 
Тopshiriqni bajarish tartibi 
1. Geologik karta legendasini tuzish xususiyatlarini adabiyotlar va 
kartografik manbalar yordamida o’rganish. 
2. Barcha shartli belgilarni ikki guruhga – cho’kindi va magmatik jinslar 
guruhlariga ajratish. 
3. Cho’kindi jinslar uchun yosh indeksi, magmatik jinslar uchun esa – yosh 
va tarkib indeksini qo’yish. 
4. Cho’kindi jinslarning barcha shartli belgilarini eng yoshdan qadimgigacha 
ketma-ketlikda xronologik guruhlar orasidagi farqni saqlagan holda joylashtirish, 
ularning indeksini qo’yish. 
5. Тog’ jinslari petrogafik turini guruhlarga birlashtirish va ularni yosh 
bo’yicha – eng yoshdan eng qadimgigacha qabul qilingan guruhlar bo’yicha 
joylashtirish. 
6. Gorizontal holatda yoshli bo’linmalari, vertikal holatda esa petrografiyasi 
joylashtirilgan legenda-grafik tuzish. 

---

5 
7. Karta legendasini geologik kartalar uchun qabul qilingan ranglar bilan 
jihozlash.
8. Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.