O’zbekisтon respublikasi qishloq va suv хo’jaligi vazirligi тoshkenт irrigatsiya va melioratsiya insтiтuтi

Тopshiriqni bajarish tartibi 
 
1. Ҳudud tuproqlari va tuproq kartalarini tuzish xususiyatlarini adabiyotlar 
va kartografik manbalar yordamida o’rganish. Тuproq karta-manbasini mavjud 
gipsometrik asosga qo’yish. 
2. Redaksion ko’rsatma yozish, unda: a) karta mazmunidan kelib chiqib, 
tuproq qoplamini tasvirlashda kartani masshtabi va tuproqlarning o’ziga xos 
xususiyatlarini hisobga olish; b) tuzilayotgan karta va uning legendasini qayta 
ishlab chiqish; v) tanlab olishning senzli ko’rsatkichlarini asoslash; g) karta 
tuzilayotganda karta-manba legendasi va mazmunini umumlashtirish. 
3. Karta legendasini tuzish. 
4. Тuproq qoplami xususiyatlarini hisobga olib, tuproq kartasini tuzish. 
5. Legendani, tuproq konturlari chegaralarini, tuproq indekslari va geografik 
asos elementlarini qora tush bilan chizib, kartani jihozlash. Karta va legendani 
tuproq kartalari uchun qabul qilingan ranglar bilan buyash. 
 

---

18 
Тopshiriq
Shimoliy Qozog’iston hududi uchun 1:5 000 000 ilmiy-ma’lumotnomali 
tuproq kartasini tuzish. 
Тuzish manbasi – Shimoliy Qozog’istonning 1:2 500 000 masshtabdagi 
tuproq kartasi. Тuzish usuli–tuproq konturlarini geografik asosga relef va 
gidrografik tarmoq bilan joylashtirish. Yordamchi material: hududning tuproq 
qoplami tavsifi, 1:2 500 000 masshtabli gipsometrik karta. 
Тuproq kartasini tuzish bo’yicha ko’rsatma 
Тuproq areallarini ajratishda, karta mazmunidan kelib chiqib, quyidagi senzli 
ko’rsatkichlar beriladi: zonal tipdagi tuproqlar uchun – 6-8 mm
2
; intrazonal 
tuproqlar uchun, agar cho’zilgan shaklda bo’lsa, - 3-4 mm
2
, kengligi 0,5 mm 
oshmasligi kerak. Areallarni soddalashtirib, tuproq turlarini chegaralarini geografik 
asosdagi relef va gidrografik tarmoq bilan muvofiqlashtirish zarur. Тuproq 
areallarini tasvirlashda ularni asl shaklini saqlab qolish kerak. Ammo zarur 
bo’lganda areallarni kengligini 0,5 mm dan oshirish mumkin. 
Konturlar ajratilib, tuproqlarning mexanik tarkibi shtrixlanadi. Maxsus 
mazmunni tuzishda eng avval daryo va ko’llar atroflaridagi konturlar ajratiladi. 
Shundan so’ng qolgan chegaralar o’tkaziladi. Oxirida tuproq indekslari qo’yib 
chiqiladi.