O‘zbekiston respublikasi qishloq xo‘jaligi vazirligi toshkent davlat agrar universiteti

Korxonaning to‘lov qobiliyati tahlili

2019 йил. 5-jadval

Тўлов маблағлари	Ҳисобот йили охирига суммаси, минг сўм	Тўлов қарзлари	Ҳисобот йили охирига суммаси, минг сўм
1. Пул маблағлари, яъни кассадаги ва ҳисоб рақамидаги пул маблағлари	13586.37	1. Мол етказиб берувчи ва пудратчиларга тўланадиган счётлар (қарзлар)	811.51
2. Товар-моддий захиралари	7297.93	2. Бюджетга тўловлар бўйича қарзлари	922.47
3. Қисқа муддатли инвестиция -лар, бошқа пул маблағлари ва жорий активлар	143948.4	4. Мақсадли давлат жамғарма-ларига тўловлар бўйича қарзлар	1339.34
4. Дебиторлик қарзлари	59451.54	5. Меҳнатга ҳақ тўлаш бўйича қарзлар	3413.33
		6. Қисқа муддатли кредит ва қарзлар
Жами тўлаш учун маблағлар	224284.24	Жами тўлов қарзлари	6486.65
Тўлов маблағларидан тўлов мажбуриятларининг кўплиги		Тўлов қарзларидан тўлов маблағларининг кўплиги (ортиқчалиги)	217797.59
Баланс	224284.24	Баланс	224284.24

Jadval ma’lumotlaridan ko‘rinadiki, biz tahlil qilayotgan xo‘jalik subyekti joriy davrda to‘lov qobiliyatiga ega hisoblanadi. Korxonaning jami to‘lov mablag‘lari 224284.24 ming so‘m bo‘lgani holda, jami to‘lov qarzlari 6486.65 ming so‘mni tashkil qilgan. Bundan ko‘rinadiki korxonada to‘lov qarzlariga nisbatan to‘lov mablag‘lari 217797.59 ming so‘mga ko‘p bo‘lgan. Bu esa korxonaning mutlaq to‘lov qobiliyatiga ega ekanligidan dalolat beradi.

Sof foyda va uning o‘zgarishining omilli tahlili

Bozor munosabatlari sharoitida har bir xo‘jalik subyekti o‘z faoliyati natijasida sof foydaga erishishni ko‘zlaydi. Shu sababli ham sof foyda miqdorini o‘rganish va unga ta’sir etuvchi omillarga baho berish korxona samaradorligini oshirishga olib keladi. Korxona ixtiyorida qola- digan va uning erkin tasarrufidagi foyda sof foyda deyiladi. Ushbu ko‘rsatkich soliq to‘loviga qadar bo‘lgan foyda summasidan foyda (dar- omad)dan soliq va boshqa soliqlar va ajratmalar summasini chegirish asosida aniqlanadi. Sof foyda tahlilida uning o‘tgan yillarga, shuningdek, korxona biznes-rejasi ko‘rsatkichlariga nisbatan o‘zgarishlari o‘rganiladi. Moliyaviy natijaviylikning ushbu yakuniy qatori barcha ichki va tashqi axborotdan foydalanuvchilar e’tiboridagi masala hisoblanadi.
Tashqi axborotdan foydalanuvchilar korxonaning foydalilik darajasiga, o‘z aktivlarini maqsadli boshqarishning shartlarini belgilashga ham jiddiy ahamiyat berishadi. Masalan, korxona mulkida ta’sischi sifatida qatnashuvchilar aksiya egalari kelishuviga yoki xususiy kapitaldagi ulushiga qarab taqsimlanadigan hisob foydasining holatiga hamda korxona ixtiyorida qoladigan sof foyda bilan qiziqsalar, investitsiya homiylari esa korxona faoliyatining barqarorligi va o‘sish darajalariga ko‘proq qiziqadilar.