O’zbеkiston rеspublikasi qishloq xo’jaligi vazirligi

Yong`in;
Xo`jalikda yong`inga quyidagilar; isitish pechlarini qurish yoki qoidalarining buzilishi, ishlab chiqarishda yoki uyda olovni ehtiyotsizlik bilan ishlatish, kerosinda ishlaydigan yoritish yoki qizdirish asboblarini noto`g`ri o`rnatish yoki ulardan foydalanish qoidalarini buzish,yashin yoki static elektir razriyadlar,mashinalar va ishlab chiqarish jihozlariniong nosozligi hamda ularni iashlatish qoidalariga rioya qilmaslik(ichki yonuv divegatellaridan chiqadigan uchqunlar elektir qurulmalaridagi qisqa tutashuvlar yoki ularning yerga ulanib qolishi,elektir simlarida nagruskaning yo`l qo`yilmaydigan darajada ortib ketishi,kontaklari yomon bo`lgan joylarning qizib ketishi va ulardan uchqun chiqishi,bug` qozonlarning portlashi) qishlao xo`jaligi maxsulotlarining yoki yong`inning o`z o`zidan yonib ketishi sabab bo`ladi.
Yong`inning oldini olish tadbirlari; tashkiliy(ko`ngilli o`t o`chiruvchi drujinalari yoki yong`indan muhofazalash drujinalari tuzish, omma orasida tushuntirish ishlari olib borish),texnikaviy tadbiurlarga quyidadilar: yong`in yoki portlash jihatidan xafli xonalarga alohida konisstiruksiyali elektir jihozlar o`rnatish,nosoz pechlar,mashinalar,elektir jihozlaridan,shuningdek,oson alangalanadigan suyuqliklar saqlanadigan va ishlatiladigan joylarda olovdan foydalanishni taqiqlab qo`yish,yashin qatargichlar o`rnatish,chiqqan yong`inni tarqalishiga yo`l qo`ymaslik choralarini ko`rish(obyektlarni o`tga chidamli materiallardan qurish,binolar orasidagi yong`inga qarshi oraliqlarga rioya qilish),yonayotgan binolardan odamlar,hayvonlar va qimmatbaho xo`jalik buyumlarini movafiqiyatli ravishda ko`chirishga imkon beradigan choralarni ko`rish(kerakli miqdorda eshiklar,zarur kengliklda karidor(yo`lak) lar qurish, ularni to`sib qo`yishni man etish), yong`inni o`chirishni osonlashtiradigan tadbirlarni ko`rish(yong`inni o`cherish, narvonalri,yong`in kuxzatish vishkalari, suv havzalari va binolarga kelish yo`llarini qurish,yong`in aloqasdi va singlazizatsiyalar o`rnatish.
Birinchi tibbiy yordam;
Suyak sinishi yopiq va ochiq tipda bo`ladi.Yopiq sinishda singan joydagi teri va yumshoq to`qimalar jarohatlanmaydi,ochiq sinishda esa jarohatkangan bo`ladi.Birinchi yordam ko`rsatishdan oldin tashqi belgilarga qarab yoki bemorning o`zidan so`rab jarohatlangan joyini aniqlash lozim.Singan joy aniqlangandan keyin avvalo sog` oyoq qo`llardan,so`ngra jarohatlanganidan kiyim-kechakni yechish kerak.Ochiq sinishda ko`p qon ketadi,shu sababli birinchi navbatda qonni to`xtatish zarur.Jarohat atrofidagi teriga yod,spirt yoki atir surtilganidan keyin unga sterilangan bog`lam qo`yib bog`lanadi. Shundan keyin singan joy taxtakachlanadi. Taxtakachning uzunligi singan joyga yaqin ikita bo`g`imga yetadigan bo`lishi kerak.
Taxtakachni sog`lom oyoq-qo`l shakliga o`xshatish,shundan keyin paxta bilan o`rash bint bilan bog`lab qo`yish kerak. Paxta va bint bo`lmagan taqdirda taxtakachni sochiq,sharf va boshqa narsalar bilan bog`lab qo`yish ham mumkin. Taxtakach qo`yilgandan keyin bemorning ustiga ko`rpa yoki palto yopish,1-2 piyola issiq choy ichirish va shifoxonaga jo`natish kerak.
Agar odam elektir toki ta`siriga tushib qolgan bo`lsa,uni toklik qisimlardan ajratish zarur.Buning uchun elektir qurilmani rubilnikda o`cherish yoki vikluchateldan uzish,simni qirqib tashlash,jabirlanuvchini kiyimidan tortib tokli qisimlardan ajratish,quruq tayoq yordamida simni olib tashlash lozim. Jabirlanuvchini takli qisimlardan ajraatishda ehtiyot choralarini ko`rish kerak,chunki yordam ko`rsatayotgan kishining o`zini tok urib olishi mumkin.Jabirlanuvchi tokdan ajaratilagandan keyin biror to`shama ustiga yotqiziladi,kiyim tugmalari,kamari yechiladi va xavodan nafas oldiriladi,novshadil spirit xidlatiladi,betiga sovuq suv sepiladi, badani ishqalanadi va isitiladi.
Agar jabirlanuvchining nafas olishi to`xtagan bo`lsa yoki u qiynalib nafas olayotgan bo`lsa, u holda unga suniy nafas oldiriladi va yuragi uqalanadi.Suniy nafas oldirilish bemor o`ziga kelguncha davom ettiriladi. Bir meyorda nafas olish boshl;angach,suniy nafas oldirish to`xtatiladi.
Kuyish teriga yuqori haroralarning (terimik shuningdek kislota,ishqor,fosfor va boshqalarni(kimyoviy) ta`siri natijasida sodir bo`ladi. Kuyishning og`irligiga qarab ularni 4 ta darajaga bo`lish mumkin. Birinchi darajali kuyisshda terini qizarib shishishi seziladi,Ikkinchisida suyuqlikka to`lgan,pufakchalar hosil bo`ladi, uchinchisida teri jonsizlanadi,to`rtinchisida teri kuyib ko`mirga aylanadi. Bir inchi darajali kuyishda kuygan joylari toza suvda yuviladi,undan keyin spirt, odikalon yoki kaliy permanganatni kuchsiz aralashmasi bilan ho`llanadi. Ikkinchi darajali kuyishda terining kuygan qisimlariga pufakalari ko`chirilmasdan sitirillangan bog`ich qo`yiladi.Kiym va oyoq kiyimlarini yechkanda teriga tegib ketmasligi va yara ifloslanmasligi lozim.Konsentirlangan kislotalardan kuyganda (sulfat kislotadan tashqari) terinin kuygan yuzi 15-20 minut davomida sovuq suv,soyinli suv va ichimlik ( 3% li) soda aralashmasi bilan yuviladi. Ishqorsan kuygan teri suv bilan yuviladi,so`ng 2% li sirka yoki limon kislota aralashmasi bilan ishlov beriladi.Ishlov berilgandan keyin terining kuygab yuzasiga zararsizlantirilgan bog`ich qo`yiladi.So`ndirilmagan ohakdan kuygan teri qisimlariga hayvon yoki o`simlik yog`lari bilan ishlov beriladi