O‘zbekiston respublikasi qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI QURILISH VAZIRLIGI

TOSHKENT ARXITEKTURA QURILISH INSTITUTI
MUHANDISLIK QURILISH INFRASTRUKTURASI FAKULTETI
«Injenerlik kommunikatsiyalarini loyihalash, qurish va ishlatish» kafedrasi
Himoyaga ruxsat etilsin
MQIF dekani
_____________I.K.G’iyosov
“__” _______2022 yil.

5341200- Suv ta'minoti va kanalizatsiya tizimlarini loyihalashtirish va ekspluatatsiyasi ta'lim yo'nalishi bo'yicha bakalavr darajasini olish uchun bajarilgan bitiruv malakaviy ishining

TUSHUNTIRISH XATI


Bitiruv malakaviy ishi mavzusi: Samarqand viloyatidagi shahar tipidagi poselkani oqova suvlarini oqizish


Bitiruv malakaviy
ishi muallifi: Maxmudov Raximboy Mansurbek o’g’li

Bitiruv malakaviy
ishi raxbari: dotsent. Bekmamadova Gulnoza Akmalovna

Tushuntirih xati _____

CHizma _____ varaqda

Himoyaga “RUXSAT ETILGAN”

“IKLQI” kafedrasi mudiri: ___________ dotsen. Maxmudova D.E.

Toshkent 2022 y.
Mundarija Mundarija
Mundarija
1. Kirish ................................................. . ................................................ .. .................
2. Texnologik qism
2.1. Shaharning tabiiy va iqlim sharoiti ................................................ ............
2.2.Oqov suv ta’rifi va turkumlari................................................ ...... ...................................
2.3. Oqova suv okizish sxemasi va tizimini belgilash......................................
2.4. Oqova suvlarni qabul qilish shartlari................................................ ...... .............
2.5.Aholi sonini qarab................................................. ................................................................ ............
2.6. Shahar bo'yicha hisobiy sarflarni aniqlash ................................................ .............. ....
2.7. Sanoat korhonalari bo'yicha hisobiy sarfni taniqlash .................................
2.8.Tarmoqni gidravlik hisobi ............................................. ................................................................
2.9. Oqova suvlarni o'qish tizimlarida joylashgan inshotlar......................................
2.10.Kanalizatsiya nasos stansiyasi ...................................... ............. .........................
2. 11.Foydalanilgan quvurlarning materiallarga qo'yiladigan talablar........................................... ................................................ . ......................
2.12. Quduqlar .................................................. ...................................................... ...
2.13. Quvurlarni temir yo'ldan yoki darelardan o'tkazish (siphon) ................
3. IQTISODIYOT QISMI ................................................. ................................
4. MEHNATNI MUHOFAZA QILISH QISMI ............................................... ..
Foydalanilgan adabiyotlar ruyxati................................................. ................... .................
KIRISH
Mamlakatimizda so’nggi aholini, birinchi navbatdagi qishloq aholisini sifatli suvi va kanalizatsiya tizimi bilan ta'minlash uchun salmoqli ishlar bazharildi. Suv va sewerage tarmoqlarini, shu hamda “Obod qishloq” va “Obod mahalla davlat dasturlari qurilishi okova suvlarini o'qish orqali amalga oshirilmoqda.[1]
Qayta, bu kwurilayetgan chora- ta'minotiga qaramasdan turib suvi ta'minoti va sewer sohasida ishlab chiqarishni amalga oshirishga to’sqinlik qilish qator hal etimagan muammolar hamon mavjud.
Xusan, ichimlik suvning sudini sinovdan o'tkazish asboblari, suv ta'minoti va kanalizatsiya tizimiga tegishli kerakli axborotni «onlayn» rejimida tuzatish, saqlash, muntazam yangilash hamda monitoringni ta'minlashni ta'minlaydigan yagona tizimning yo'qligi suvni isrof qilish va ishlab chiqarish bilan bog'liq bo'lmagan harajatlar oshib ketmoqda. sabablaridan biridir. [bir]
Suv ta'minoti tarmoqlari va inshotlaridan tayyorlanganz foidalanilayotgani hamda fondlarni, zhoylardagi asosiy jihozlarni modernization kilish yangilash quvvati ishonchli moliyalashtirishmayotgani uskunalarning texnikasi, ainiksa, qishloq zhoylarda tez ishdan chilmoqshiga.
Aholi punktlarida kanalizatsiya tizimlarini kurish va barpo etilayotgan kup kvartili uylarni ularga ulash masalasiga kerak darajada etibor berilmayapti. [2]
Zamonaviy boshkaruv va usullar yordamzhory yordam, kadlar xizmatning pastligi suv ta'minoti hamda sewer facility objectlarini samarali boshkarish va ulardan yuklarni ta'minlash bermayapti.
Suv Ta'minoti Vesza Cojidagi Hismatlar Sifatini, Tarmo-Korhonalary Faoliyatining Samaradorligini Yanarish, tonydan-tins, Avvalalamor, Horizhi investisiya durable qilish, uzoq, sherickliki rivalinsky male
1. Oʻzbekiston Respublikasi Uy-joy kommunal xizmat koʻrsatish sohasi iqtisodiy iqtisodiyot, Moliyaviy soha va boshqa boshqaruvlar bilan bir vaqtda, shuningdek, 2020—2024-yillarda Oʻzbekistondagi suv taʼminoti va kanalizatsiya xizmatlarini kontsepsiyalari 2019 yil. Vazirlar Maxkamasi tomonidan qurib chiqildi va qo'yidagi yunalishlar kHrildi:
- suv ta'minoti va kanalizatsiya sohasining ahvoli va uni rivojlantirish yunalishlarini tahlil qilish kompleksi;
- aholini ta'minlash suvi va kanalizatsiya xizmatlari bilan ta'minlash maqsadli ko'rsatkichlari;
- suv ta'minoti va kanalizatsiya ob'ektlarini boshkarish va undan keyin olib kirish sohasiga xususiy sektor zhalb kilish;
- tarmoqning Investments zhozibadorligini tuzatish, to’gridan-to’gri, avvalo, horijiy investorlarni shikoyat qilish;
- ilg’or axborot-kommuikatsiya texnologylarari va innovatsion yechimlar, iste'mol suvini xisoblashning zamonaviy jihozni joriy etish.
O'zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridaghi "Toza yo'l suvi" zhamgarmasi O'zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridaghi Suv
ta'minoti va kanalizatsiya tizimlarini rivojlantirish jamgarmasiga ethyldiva unga sewage facilitylarini qurish hamda reconstruction qilish dasturlari va loyihlarini moliyalashtirish bo'yicha qo'shimcha ishlab chiqarish yuklatildi.[3]
Zhamgarmaning 248.1 million USD dollars mikdoridagi birinchi kapitali kuyidagi manbalar ishlab chiqilgan shakllantirilgan.
2019 yilgi O'zbekiston Respublikasi Davlat byudjeti suv ta'minoti va kanalizatsiya tarmoqlarini qurish hamda modernizatsiya qilish uchun yordam beradigan kapital qo'yilmalardan — 131,8 million AQSh dollari ekvivalenti;
- Xalqaro moliya institutlari va xorijiy hukumat moliya idoralarining kreditlaridan - 95,6 mln. AQSh dollari va mikdorida;
2019 yil boshidan boshlab Qoraqalpoqiston Respublikasi budjeti, viloyatlar budjetlari, Toshkent shahar byudjeti mablag‘larining bush koldiqlaridan - 20,7 million USD va ekvivalent mablag‘lar azhratlandi.

• 
  

Uzbekistan Republicasi Investitsiyalar bwyicha davlat kwmitasi 2019 yil 1 aprel suv taminoti va kanalizatsiya facility larini qurish hamda rekonstruksiya qilish ishlarini moliyalashtirish uchun halqaromomoliya institutlarini zhalb qurilishini ishlab chikishdi. [to'rt]
Darvoqe, biz tadbiq qilayotgan suv ta'minoti va kanalizatsiya sog'lig'i shahar xo'jaligida muxum o'ringa ega bo'lib, u shaxarda ishlab chiqarishni sifatli va zarur mikdorda suv bilan ta'minlash, shaxarda hosil bo'lgan oqova suvlarni tozalash talablari darajasida tozalash sanitariya-texnik jixatdan narsalarga mo'ljallangan. Ichimlik suv bilan ta'minlash, oqova suvlarni o'qish va tozalash aholining turmush darajasini yaxshilash bilan suv orkali o'tadigan khar hil qurishning texnik xizmati oladi.
Maishiy hujalik va sanoat korhonalaridan chikadigan okova suvlar ma’lum bir inshotlarda tozalanib, yana suv havzalariga okiziladi. Shu bilan birga suv havzalarni ma'lum darazada ifloslantiriladi. keyingi davrdagi hukumatimiz va davlatimiz tomonidan qator karorlar kabul kilinib, ular asosan suv havzalarining sanitasyon muammolarini yaxshilashga qaratilgandir. Buning uchun hom oqova suvlarni tozalash usulini tugri bilan suv havzalariga tushiriladigan suvlarni sanitariya normalari talabiga tula muvofiq qilishini ta'minlash mumkin.
Oqov suvlarning ichida har hil turgan iflos buladi. Ularning tarkibidagi organik ifloslanish, bakteriya rivozhlanishi uchun kulay sharoit. Shuning uchun o tozalashda tozalash tarkibidagi ifloslanish suvlarni, a organic suyuqlikni suvdan azhratib olish va zararsizlantirish muhimdan biridir. Okova suvlarni mexanik, fizik-kimyovy va biolog usullarda tozalanadi. Oqova suvlar tarkibidagi bakteriyalarni yHkotish uchun ularning zararsizlantiriladi. Inshotlarda tutilgan tegishli inshotlarda achitilib, ular suvsizlantiriladi va zararsiz ishlari olib boriladi.

2. TECHNOLOGY KISM

2.1.Shaharning tabiy va iqlim sharoiti
Shahar aholisining sony 2020 yilda 210 ming kishini tashkil qilgan.
Kwp kavatli binolar joylashgan zhoy massivlari shaharning markaziy va sharqiy qismida zhoylashgan. Shaharning zhanubiy-garbiy turar joy 4 kavatli bino barpo etilgan. Shaharning shimoliy joy esa tomorqa precinctlari mavjud bulgan 1 kavatli xususiy binolarga tegishli.
Ishlab chiqarish-chikarish sanoat korhonalari asosiy shaharning shimoliy va zhanubiy kismlarida zhoylashgan.
Tabiy Hududiy. Samarqand viloyati hududining iqlimini ikkita zonaga bulishi mumkin. Shimoly qism va olis garb kontinental iqlimga, kolgan qismi (markaz, zhanub va sharq) subtropik ichki kontinental iqlimga mansub. Ikkala iqlimda ez jazirama va quruq, qish qisman sovuq. O'rtacha yillik harorat +16,5 °C; Yanvar o'rtacha harorat 0,2 °C, iyul o'rtacha harorat +27,0 °C.
Mutlaq minimal harorat -26 °C, mutlaq maksimal harorat +58 °C va tashkil etgan. Hududda o'rtacha bir yilda 310-330 mm yogin tushadi (yog'ingarchilikning asosiy qismi bakhor va kuzga t'g'ri keladi). Vegetatsiya davri 218-220 kun davom etadi.
Suv resurslari. Vodiyning daryosi - Zarafshon - at muzlikdan boshlanib, kor va muzlik suvlari bilan tuyinadi. Shu sabbli daryoning suv modes transport darazada bulib, hydroelectric stansiyasining yil hamda suv toshqinlarini oladi. Suvdan samarali foydalanish uchun Zarafshonning o'rta okimida Kattaqo'rgon, kuyi okimida esa Kuyimozor suv omborlari qurilgan. Eski anhor kanali orqali Zarafshon suvlari Qashqadaryo viloyatiga keladi. Suvdan o'tish darazhasi bo'yicha O'rta Osiening khech bir daryosi Zarafshon bilan tenglasha bo'ladi - fayl 90 fayl sugorishda. Hududdaghi erosti suvlar yashash yaxshi, ular ichida tuzlar kup bulmasa-da, ichishga yaramaydi.
2.2.Okova suv tarifi va turkumlari

Okova suvlarini oqizish tizimlari-muhandislik jihozlarini va aholi turar joylarini, aholi, sanoat korhonalari va mamuri binolarni obonlashtirishning bir qurishidir.

Oqova suvlarini o'qish-ilmiy texnik soha bo'lib, tarmolar va jihozlar kompleksi qurilmasiga axoli turadigan joylardan va sanoat korxonalarida hosil bo'lgan oqova suvlarni bir tartibga solish va ularni quvurlar yordamida toshqarish, tozalash, ulardan foydalanishdan suv havzalariga tashlashdan oldingi zararsizlantirishdan iborat.
Suv suv bilan ta'minlangan va okova suvlarni o'qish qurilmalari bilan zhikozlangan binolar kanalizatsiya ob'ektlarini olib boradi. Oqova suvlarini o'qish tizimlari 2 gektar bo'ladi: ichki va tashki. [5]
Ichki oqova suvlarni oqizish oqova suvlarni kabul kilish va ularning binodan tashkariga, tashki kanalizatsiya tarmoqlariga oqizish uchun xizmat kiladi.
Toshqin oqova suvlarni oqizish ocova suvlarni aholi yashaydigan joyidan yoki sanoat korhonalaridan tashkariga tozalash bekatlariga o'qish uchun xizmat qiladi.
Oqova suv deb, ma'lum bir masad uchun ishlab chiqarilgan suv bulib maishiy xujalik, sanoat va boshqa ishlar ishlab chiqilishi natijasida ma'lum bir miqdorda qushimcha ifloslar olishi natijasida birinchi fizikaviy va kimyoviy suvlarni va turkumlarni uzgan suvlarga, shu bilan birga oqova suvlarga aholi ishlab chiqarilgan joylardan va sanoat korxonalaridan yog'ingarchilik qiladi. okib keladigan suvlar ham kiradi. [5]
Okova suvlarning xosil bo'lishiga qarab qo'yidagi turlarga azhratish mumkin

1. 
   O'zbekiston suvni xosil suvning tabiati bo'yicha kuyidagi turlarga bulinadi:
   

- qurilma suvlarni islatilishi natisida xosil bulgan okova suvlar;
-sanoat korhonalari maydonlarida er ostidagi suvlarni technologist zharayon uchun tashkariga tortib chikazish natizhasida xosil bulgan oqova suvlar.
- maydonlarda yogingarchilik natijasida xosil bulgan oqova suvlar;.
2. Okova suvlarni hosil bulgan maydoniga karab, bu kursatgichlar bo'yicha kuyidagi turga buladi:
- Sanoat korhonalarida xosil buladigan okova suvlar sanoat, maishiy khjalik va yogingarchilikdan xosil bulgan suvlar;
- akholi turadi zhoylarida khosil bulgan suvlarning hammasi akholi turadi zhoylaridan tashkariga chikaziladi;
3. Okova suvlarni ifloslanganlik darazhasi, bu kursatgich buyicha kuyidagi turlarga bulinadi.
- sanoat suvlari;
- eng yaxshi hujalik suvlari;
- yomg'ir suvlarni ifloslanish xususiyiyatlariga kura:
4. Okova suvlarni ifloslanish xususiyiyatlariga kura:
- shartley tosa;
- ifloslangan;
- zaharlangan;
- yukumli tegdi tarkatuvchilar bilan ifloslangan.
5. Oqova suvlarni sewerage tarmoqlariga doimiy yuklanishiga kura kuyidagi turga bo'linadi:
- Oqov suvlarni doimiy o'qish - maishiy hujalik va sanoat suvlari;
- Davriy ravshan kanalizatsiya tarmoqlariga tushuvchi suvlar - baazi vaqtda uzok uzilish bulishi mumkin bu yomg'ir suvlari.
Uchinchi gurukhdagi okova suvlarni kurib chiqamiz.
Maishiy khzhalik okova suvlari uylarda, ma'muri va sanoat korkhona binolarida zhoylangan buyurtma qilinganidan tushuvchi suvlardir. Bu suvlar asosan fiziolog azhralgan va hujalik bilan ifloslangan bu, shu bilan birga kasal tarqatuvchi yordamlar hami mumkin. Bu turkumdagi suvlarga korxonalarda, xammomlarda va dushxonalarda hosil bo'lgan suvlar ham kiradi.
Sanoatlari ishlab chikarishda xar turdagi texnologilarni ishlab chikarish uchun ishlab chiqarilgan suvlardan hosil suv oqova suvlar kiradi ;
- mashina uskunalarini sovitish, gazmollarni buyash va yutish, va boshqa turlar.
Yog'ingarchilik suvlari yoki yo'g'ir yog'ingarchilik hosilidan hosil suvlar yo'g'ir, qo'rning va muzning erishi.
Maishiy xo'jalik oqova suvlarning rifloslik soatlari yuqori uzgarmas bo'ladi: kontseptsiyasi sutdan birta odamga suvdir ishlov berish tizimlariga bog'liq. Sanoat oqova suvlarning rifloslanganligi korxonadagi texnologisk yarayonga, ishlab chiqariladigan mahsulotga bog'liqdir; organik ifloslar plastmassa, qo'g'oz va boshqa: mineral metallurgiya, kimyo zavodi va boshqalar: aralash sun'iy tola: zaharli va sezilar darajasida bakterial ifloslar chuchqaxonada har xil turdagi organik va mineral moddalar bilan riflangan oqova suvlarda moddalar erigan, kolloidli, sug'orish mumkin bo'lgan moddalar . [6]
Oqova suvlarning ifloslanganlik darajasi kontsepsiyasi ishlab chiqa nadi, yangi birlikda suv mikdoriga kiruvchi massisi, mg/l gramm /m.kub. ulchamalarida o'lchanadi. Oqova suv vaqtida - oqova xajmi vaqtning birligi bilan bog'liq bo'ladi, m.kub/kub/soat: litr/sek.