O‘zbekiston respublikasi raqamli texnalogiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali

DESning chiziqli kriptotahlili.Chiziqli kriptotahlil usullari differensiyal
kriptotahlil usullariga o‘xshash blokli shifrlarning chiziqsiz bo‘lmagan qismini tahlil
etishga qaratilgan. Chiziqli kriptotahlil usuli differensiyal kriptotahlil usuliga
qaraganda keyinroq yaratilgan bo‘lsada, u tushunarli, DES uchun samarali va u faqat
ma’lum ochiq matnni talab etadi.
Differential kriptotahlil usulida, biz kirishning va chiqishning farqlarini
olgandik. Chiziqli kriptotahlilda esa, maqsad chiziqli tenglik bilan shifrning
chiziqsiz qismini taxminiy ifodalash. Matematiklar chiziqli tenglikni yecha olishlari
tufayli, agar biz bu taxminni topsak, u holda biz bu tahdidni shifrlar uchun
foydalanishimiz mumkin. DES ning chiziqsiz qismi S jadval bo‘lganligi tufayli,
chiziqli kriptotahlilni S jadval uchun qo‘llaymiz.
(12.1) tenglikdagi sodda S jadvalni qayta ko‘rib chiqamiz. Biz uch bit kirishni
x
0
x
1
x
2
orqali ikki bit chiqishni esa y
0
y
1
orqali belgilagandik. U holda x
0
qatorni va x
1
x
2
ustunni bildiradi. 12.2 – jadvalda bo‘lishi mumkin bo‘lgan har bir yaqinlik uchun
qiymatlar berilgan. Bu jadvaldagi 4 ga teng bo‘lmagan qiymatlar tasodifiy
bo‘lmagan chiqishni bildiradi.

12.2 – jadval

S - jadvalni chiziqli tahlili
12.2 – jadvalda natijadan ko‘rinadiki, masalan, 1 kutilma bilan
𝑦
0
=
𝑥
0
⨁𝑥
2
⨁1va ¾ kutilma bilan 𝑦
0
⨁𝑦
1
= 𝑥
1
⨁𝑥
2
ga teng. Bu ma’lumotdan foydalanib,
biz Sjadvalimizni chiziqli funksiya bilan almashtirishimiz mumkin. Buning bilan
biz chiziqchiz qismni chiziqli tenglik bilan almashtirishni amalga oshiramiz.
Bu chiziqli tengliklar blokli shifrlarni tahlil qilishda foyda keltirishi mumkin,
masalan, DES, biz bu usulni kalit uchun chiziqli tenglikni aniqlash uchun harakat
qilamiz. Differensial kriptotahlil kabi, biz bu natijalarni raundlar uzra bog‘lashimish
kerak.
Qanday qilib biz DES dagi S jadvalni chiziqli tenglik kabi ifodalashimiz
kerak. DES ning har bir S jadvali kirishning chiziqsiz kombinatsiyasi yagona
chiquvchi bit uchun yaxshi yaqinlashish. Biroq, bu yerda kirish bitining chiziqli
kombinatsiyasi tomonidan chiqish bitining chiziqli yaqinlashishi bo‘ladi. Natijada,
DES ning chiziqli tahlilida yaxshi natija bo‘ladi.
Internet resurslari

1. http://www.ziyonet.uz - milliy axborot ta`lim tarmog`i

2. http://www.mail.uz - milliy elektron pochta xizmati
4. http://www.edu.uz - O`zbekiston ta`lim portali
5. http://www.aci.uz - O`zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi portali
6. http://www.uza.uz - O`zbekiston milliy axborot agentligi
7. http://www.tuit.uz -TATU Veb portali