O`zbеkiston rеspublikasi sog‖liqni saqlash vazirligi toshkent farmasevtika instituti farmatsiya fakulteti
Download 25.42 Kb. Pdf ko'rish
|
Darslik – ma'lum soha bo`yicha O`quv hujjatlari asosida tuziladi. Unda ma'lum prеdmеt bo`yicha ilmiy bilimlar asosi bayon qilinadi. O`quv qo`llanma – bosma, grafikaviy tasviriy va boshqa matеriallardan iborat bo`lib, ta'lim va tarbiya maqsadini amalga oshirish uchun mo`ljallanadi. O`quv qo`llanmasining namunali varianti (yoki uning qismi) quyidagilarni ko`zda tutadi; kirish (qo`llanmaning ma'lum nomlanishi, uning bo`limi, qismi, mavzusi ko`rsatilgan holda vazifani qo`yish); bayon etish (topshiriqni еchish jarayoni, isbot yo`llari, muhokama va boshqalar); xulosa (qo`yilgan topshiriqni еchishning tizimlashgan va argumеntlangan natijasi). O`quv jarayoni ta'limning oxirgi natijalariga erishish maqsadida O`qituvchi va o`quvchining maqsadli faoliyati O`quv jarayoni – o`zaro bog`langan elеmеntlardan tashkil topgan murakkab pеdagogik sistеmani: maqsadi, mazmunini, shakli, uslubi va O`qitish vositalarini 49 namoyon qiladi. O`qitishning psixologo – pеdagogik qonunchiligiga bo`ysunadi, ta'limning didaktik tamoyillariga kat'iy rioya qilishni talab qiladi. O`quv rеjasida ko`rsatilgan fanlar ularni o`rganish tartibi, har bir o`quv faniga ajratilgan vaqt, konsultatsiya va imtixonlar barcha o`quv guruxlari uchun majburiydir. O`quv rеjasi o`quv yurtining turi, maqsadi va vazfalarini, o`quvchilarning soni va uqish muddatini bеlgilovchi davlat hujjatlari asosida ishlab chiqiladi. O`quv rеjasiga kirgan hujjatlarni malaka tavsifnomasi, mavzular rеjasi va o`quv dasturlari tashkil etadi. Malaka tavsifnomasi – ishchining bilimi hamda kasbiy saviyasiga qo`yiladigan asosiy talablar mujassamlangan normativ hujjatdir. Unda ishchi u yoki bu kasb faoliyati doirasidagi ishlarni ongli va to`g`ri bajarishi uchun egallashi zarur bilimlar ifodalanadi. Malaka tavsifnomasi ish va kasblar, xalk xo`jaligining muayyan sohalaridagi mashg`ulotlarning yagona ta'rif malaka ma'lumotnoma asosida to`ziladi. Malaka tavsifnomasida kasb va ixtisoslarning aniq nomlari, tеxnik va maxsus bilimlar, mеhnat ko`nikma va malakalari, malaka oshirish bo`yicha yo`l-yo`riqlar ifodalanadi. Bu hujjatlar o`quv rеjasi va dasturlarini to`zishda asos bo`ladi, shuningdеk bitirish imtixonlarida o`quvchilarning bilimlarini sifatli aniqlash uchun xizmat qiladi. Mavzular rеjasi – o`quv dasturining bir qismini tashkil etib, unda mavzularning tartibi va nomi, ularning o`tish uchun, shu jumladan, nazariy, laboratoriya amaliy mashg`ulotlari va ishlab chiqarish ta'limi uchun ajratilgan vaqtlar ko`rsatiladi. O`quv dasturlari. Fanni hajmini, uni o`qitishning mazmuni va tartibini bеlgilaydi. Yangi o`quv rеja va dasturlarida matеriallar o`quv yillari bo`yicha taqsimlangan ikkinchi darajali matеrialllar chiqarib tashlangan, o`quvchilarning yangi tеxnika bo`yicha bilim va malakalar bilan qurollantirish, o`quv ustaxonalarida, laboratoriyalarida o`qitish, yangi tеxnologik jarayonlar bilan tanishtirish ko`zda to`tilgan. Asosiy e'tibor ularda mustaqil fikrlashni rivojlantirish, mеhnatga ongli munosabatni tarbiyalash ishlariga qaratilgan. Dars rеjasi asosiy o`quv-rеjalashtirish hujjatlaridan bir bo`lib, uni o`qituvchi o`quv dasturi va pеrspеktiv mavzular rеjasi asosida to`zadi. Unda darsning ta'lim- tarbiyaviy maqsadlari, o`qitish va tarbiyalash masalalari ko`rsatiladi hamda darsning tarkibi va elеmеntlari, har bir elеmеntga ajratilgan vaqt, o`qituvchi tomonidan izohlanadigan o`quv matеrialining kеtma-kеtligi va mazmuni, mustaqil ishlarning haraktеri va mazmuni, uy topshirig`i va boshqalar ifodalanadi. 8. Oliy ta‘limni standartlashtirish bo‘yicha normativ hujjatlar toifalari va turlari. 8.1. Standartlar toifalari Oliy ta‘lim standartlari quydagi toiflarga bo‘linadi; . O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasi tomonidan tasdiqlangan oliy ta‘lim standartlari: - Oliy ta‘limning davlat ta‘lim standarti. Asosiy qoidalar; - Oliy ta‘lim yo‘nalishlari va mutaxassisliklari klssifakatori. 50 . Oliytalimini boshqarish bo‘yicha vakolatli davlat organi tomonidan tasdiqlangan oliy ta‘lim standartlari: - bakalavriat yo‘nalishlari davlat ta‘lim standartlari; - Magistratura mutaxassisliklari davlat ta‘lim standartlari. Muayyan bakalavriat yo‘nalishi yoki magistratura mutaxassisligi davlat ta‘lim standarti quydagilarni o‘z ichiga olishi lozim: . Zavarak (titul); . mundarija; . bakalavriat yo‘nalishi yoki magistratura mutahassisligining umumiy tasnifi; . bakalavr yoki magistr tayorgallik darajasiga qo‘yiladigan talablar; . Ta‘lim dasturi mazmuni va komponetlari; . Kadrlar tayorlash sifatini baxolash. 8.2. Normativ hujjatlar to‘plami Quydagilar oliy ta‘limninig normative hujjatlari xisobotlanadi; .oliy ta‘limni boshqarish bo‘yicha vakolatli davlatorgani tomonidan tasdiqlangan bakalavriat yo‘nalishi yoki magistratura mutahassisligining o‘quv rejalari va o‘quv fanlari dasturlari: . Oliy talimni boshqarish bo‘yicha vakolatli davlat organi tomonidan tasdiqlanadigan oliy ta‘lim muassasalarining muayan ish faoliyatini tartibga soluvchi normativ hujjatlar. 8.3. Normativ hujjatlarni ishlab chiqish Oliy ta‘lim baklavriat yo‘nalishi yoki magistratura mutahassisligi ta‘lim standralari va normative hujjatlari ― OT DTS. Asosiy qoidalar va O‘z DSt 1.0:1998, O‘zRST 1.8-94, O‘z DSt 1.9:1995. standartlariga muofiq xolda ishlab chiqiladi. 8.1.1 Oliy ta‘lim yo‘nalishlari va mutahassisliklarni ta‘lim dasturlari mazmunida qo‘yiladigan umumiy talablar 8.1.2 Bakalavriat Oliy talimning birinchi bosqichida ta‘lim dasturlari umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-xunar ta‘lim bilan uzliksiz taminlanishini inobattga olga xolda ishlab chiqilishi vatalabning quydagi majburiy fanlar bloklarni o‘zlashtirishini nazarda tutishi zarur: . guminatir va ijtimoiy-iqtisodiy; . matematik va tabiiy-ilmiy; . umumkasbiy; . ixtisoslik; . qo‘shimcha. Kasb faoliyati ko‘nikmalari eggalash uchun malaka amaliyotlari o‘tilishi nazarda tutulishi shart. 51 Ta‘lim dasturlari majburiy o‘kuv fanlari bilan bir qatorda talabalar tanlangan fanlarni xam o‘z ichiga olishi shart. Bakalavriat ta‘lim dasturini o‘zlashtirishda talabalarning o‘quv fanlariga oid bir qancha masalalar va muommalar bo‘yicha mustaqil bilim olishi nazarda tutulishi lozim. Ta‘lim dasturlari bakalavriat yo‘nalishlari davlat ta‘lim standartlariga muofik ravishida yakunlovchi davlat attastasiyasi bilan tugallanishi shart. 8.1.3. O‘quv fanlari bloklari mazmunida qo‘yiladigan umumiy talablar Gumanitir va ijtimoiy-iqtisodiy fanlar bloki: . Umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta‘limi negizida olingan bilimlarni to‘ldirish va rivojlantirishi; milliy istiqlol g‘oyasi va demokratiya , milliy va umuminsoniy qadryatlar negizida ilmiy va gumanitar dunyoqarashni, yuksak ma‘naviyat va demokratik madaniyatini iqtisodiy, xuquqiy va ijodiy tafakkurini etiqod va ijtimoiy-siyosiy faollikni shakllantirishi; .Ta‘limning tarix, falsafa, xalq ananalari, urf-odatlari bilan uzviy birligini, O‘zbekiston xalqlari madaniyatini asrashva boyitishini, boshqa xalqlar tarixi va madaniyatiga xurmat bilan munosabatda bo‘lishni ta‘minlaydi; . Insonparvarlik, vatanparvarlik va baynalminalchilik ruxini rivojlantirishi; . Ta‘lim va tarbiya jaroyoning mustaqil fikrlaydigan, qarorlar qabul qilishga qodir, xar tomonlama rivojlangan, barkamol shaxsni shakllantirishga yo‘naltirilganligini ta‘minlashi lozim. Matematik va tabiy-ilmiy fanlar bloki: . Umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta‘limi bilan uzviylik xamda uzsizlikni inobattga olgan xolda bilishning matematik usullari, informatika xamda axbarot to‘plash, ularni qayta ishlash va uzatish usullarining jamiyatdagi o‘rni va axamiyati haqida oliy darajadagi tassavurlarni shakllantirishi; . Koinotning tabiy obekt ekanligi va uning evolyusiyasi; tabiy fanlarning o‘zaro fundamental birligi; zamonaviy tabiy xodisalarni tadqiq etish konsepsiyasi; tabiatdan oqilona foydalanish va inson faoliyatining ekologig tamoyyilari; tabiatga putur yetkazmaydigan texnogilar yaratish istiqbollari xaqidagi ilmiy tassavurlarnu shakllantirishi; . Muayan bilim soxasi uchun zarur bo‘lgan fundametel fanlarni chuqur o‘rganishning ilmiy va nazariy asoslarni ta‘minlashi lozim. Umumkasbiy fanlar bloki: . Matematik va tabiy-ilmiy fanlar bilan maxsus fanlar o‘rtasida ilmiy va nazariy bog‘likini taminlashi; . Maxsus fanlarni o‘rganish va chuqur egallash uchun zarur bo‘lgan fundamental umumkasbiy bilimlarni, amaliy ko‘nikma va o‘quvlarni shakllantirishi; 52 . Modelli tassavurlarni tajriba usulari va olingan natijalarni qayta ishlash yo‘riqlariga oid bilimlarni amalda qo‘llash ko‘nikmalrni ta‘minlash lozim. Maxsus fanlar bloki: . Bakalavriat yo‘nalishi bo‘yicha muoifiq kasb faoliyati sohalarida erishilgan asosiy yutuqlar, muamolar va ularning rivojlanish istiqbollari xaqida tassavur hosil qilishi; . Tegishli bakalavriat yo‘nalishi bo‘yicha maxsus bilimlarni, kasb faoliyatiko‘nikmalarni va o‘quvlarni shaklantirishi; . Talabaning muayan magisratura mutahassisligi bo‘yichakelgusida ta‘limni davom ettirishga ongni munosabatda bo‘lishga ko‘maklashishi lozim. Qo‘shimcha fanlar bloki . Talablarning bakalavriat ta‘lim fanlari bo‘yicha qo‘shimcha ravishda chuqur bilim olishga bo‘lgan extiyojini qondirishi; . Ta‘lim sifatiga qo‘yilayotgan talablar va mehnat bozori qonyunkturasi tez o‘zgarayotgan sharoitda bakallavriat yo‘nalishlari bo‘yicha ta‘lim dasturlarining safarbarligi va moslashuvchi bo‘lishni ta‘minlashi lozim. 8.2.1. Magisratura Magisratura ta‘lim dasturlari bakalavriat dasturlari bakalavriat ta‘lim dasturlari bilan uzliksiz va uzviylik ta‘minlashini inobatga olgan holda ishlab chiqilishi va talablar tomonida quydagi majburiy bloklar o‘zlashtirilishini nazarda tutis zarur; .Umummetodologik fanlar; . Mutahassislik fanlari; . ilmiy faoliyat. Ta‘lim dasturlari majburiy o‘quv fanlari bilan bir qatorda talabalar talangan fanlarni xa o‘z ichiga olishi lozim. Ta‘labalarning ta‘lim dasturini o‘zlashtirishda o‘quv fanlarining bir qancha masalalari va muaommalari bo‘yicha mustaqil bilim olishi nazarda tutilishi zarur. Ta‘lim dasturlari magisratura mutahassisliklar bo‘yicha davlat ta‘lim stadratlariga muofiq ravishda yakunlovchi davlat attastasiyasi bilan tugallanishi shart. 8.2.2. Ta‘lim dasturi bloklari mazmunida qo‘yiladigan umumiy talablar Umummetodologik fanlar bloki: . Milliy istiqlol g‘oyasi va gumanitir, texnik va tabiy fanlarning falsafiy masalalari bo‘yicha bilimlar berilishi; .Insoniyatning glabal muommolari, manaviy hayot, shaxs va jamiyat extiyojlari, ta‘limning insonparvarlik ruxi, zamonaviy silivizyatsa va uning taraqqiyot yo‘nalishlarini, axbarot tizimlari va bilimlari taqdim qilish usullari to‘g‘risidagi tassavurlar shakinlantirishi; . Ilmiy va ilmiy-texnik axbarot bilan ishlash ko‘nikmalari va o‘quvlarini shakllantirishi; . ilmiy ijodiyot metolagiyasi, bilishning umumiy ussulari, epirik va nazariy tadqiqot usullari, qonunlar va qoidalr mantig‘i asoslash va inkor qilish yo‘llariga doir bilimlarni taminlashi; 53 . Ta‘limda pedagogik texnalogiyalarn, menejment va iqtisodiyot asoslari xaqidagi bilimlarni ta‘minlashi zarur. Mutaxassislik fanlari bloki: Muayan mutaxassislik bo‘yicha nazariy va amaliy bilimlarni, o‘quv va ko‘nikmalarni shakllantirishi; . Mutaxassislik bo‘yicha bilimlar bazasini yaratish, jamlash va ulardan foydalanish ko‘nikmalarini rivojlantirishi; . Magisratura mutaxassisligi bo‘yicha ilmiy-tadqiqot ishlarinibajarish, kasb faoliyatiningko‘zlangan natijalarga erishishda jarayonlarini modellashtirishva tizimli yondashish borasidagi ilmiy, bilimlar amaliy maxorat va ko‘nikmalarni ta‘minlashi kerak. Ilmiy faoliyat bloki ilmiy tadqiqotchilar metodologiyasi o‘zlashtirishini, talabalar tomonidan ixtisoslashgan ilmiy va ta‘lim muassasalarida muayyan ilmiy- tadqiqot va ilmiy-pedagogik ishlar bajarilishini nazarda tutishi lozim. Ilmiy-tadqiqot ishlari: . Mustaqil tadqiqotchilik foatliyatining amaliy ko‘nikmalarni xosil qilishi; .Axbarot texnalogiyalarining zamonaviy vositalardan foydalanib ilmiy- tadqiqotchilar o‘tkazish tadqiqotlar natijalarini taxlil qilish va aks etirish, ilmiy maqolalar tayorlashga doir bilimlar va ko‘nikmalarni Shakllantirishi. . Talabalarga fan, texnika va texnalogiyaning eng yangi yutuqlariga asoslangan axbarot bazalarini qullay bilish ulardan magistrlik dessertasitasini bajarishda foydalanish ko‘nikmasi singdirishi lozim. 8.3.1.Bituruvchilarning tayorgaligiga nisbatan qo‘yiladigan umumiy malaka talablari 8.3.2 Bakalavning tayorgaligiga nisbatan qo‘yiladigan umummmiy malaka talablari Bakalavr: . Dunyoqarash bilan bog‘liq tizimli bilimlarga ega bo‘lishi, gumanatir va ijtimoiy- iqtisodiy fanlar asoslarini, joriy davlat siyosatining dolzarb masalalarini bilishi, ijtimoiy muaommolar va jarayonlarni mustaqil taxlil qila olishi; . Vatan tarixini bilish na‘naviy milliy va umumsoniy qadriyatlar masalalari yuzidan o‘z fikrini bayon qila olishi vq milliy assoalay bilishi, milliy istiqlolo g‘yasiga asoslangan faol xayotiy nuqtai nazarga ega bo‘lishi; . Tabiat va jamiyatda kechayotgan jarayon va xodisalar xaqida yaxlit tasavvurga ega bo‘lishi, tabiat va jamiyat rivojlanishi haqidagi bilimlarni egallashi xamda ulrdan zamonaviyilmiy asoslarda xayotda va o‘z kasb faoliyatiga foydalana bilishi; . Insoning boshqa insonga, jamiyatga, atrof va undan foydalanish usullarini eggalagan bo‘lishi, o‘z kasb foaliyatiga mustaqil asoslangan qarorlarini qabul qila olishi; . Tegishli bakalavriat yo‘nalishi bo‘yicha raqobabardosh umumkasbiy tayorgalikka ega bo‘lishi; . Yangi bilimlarni mustaqil egallay bilishi o‘z ustida ishlashi va mehnat faoliyatini ilmiy asosda tashkil qila olishi; . Sog‘lom turmush tarsi va unga amal qilish zaruryatini to‘g‘risida ilmiy tassavur hamda etiqodga jismoniy chiniqtirish o‘quv va ko‘nikmalarga ega bo‘lishi lozim. Bakalavr: 54 .Ta‘lim yo‘nalishi bo‘yicha oliy ma‘lumotli shaxslar egallashi lozim bo‘lgan lavozimlarga mustaqil ishlashga; . Tegishli bakalavriyat yo‘nalishi doirasida tanlangan mutaxassislik bo‘yicha magistraturada oliy ta‘limni davom ettirishga; .Kadrlarni qayta tayyorlash va malaka oshirish tizimida qo‘shimcha kasb ta‘limi olish uchun tayyorlanadi. 8.4. Magistrning tayorgarligiga nisbatan qo‘yiladigan umummiy malaka talablari Magistr: .Tanlangan mutaxassislik bo‘yicha ilmiy-tadqiqotlarni bajarishga, shunindek fan, texnika va texnalogiya, iqtisodiy, madaniyat va san‘atning zamonaviy yutuqlarni amaliyotga joriy etishga yo‘naltirilgan kasb tayorgarligiga ega bo‘lishi; . Mutaxassislikka oid ilmiy muaomolar bilan bog‘liq vazifalarni ifodalashva xal, etishi, qarorlar qabul qilinishi, zarur bilimlar bazasini yaratish va undan o‘z kasb faoliyotiga foydalana bilishi; . Ilmiy tadqiqotlar va mehnatni tashkil qilish metogoloyasini bilishi taqiqot natijalarini taxlil qilish va qayta ishlash metodikasiniyatining tegishli soxalarda foydalanishga doir amaliy tavsiyalarni ifodalay olishi va taqdim qilishi; . Kasb vazifalarni avtomatlashtirish va kompiyuterga modellashtirish metodlarini, eng maqbul yechimlar topishining oqilona usularini egallagan bo‘lishi; . Bozor iqtisodiyoti sharoitiga ishlab chiqarish va ilmiy jamoalarni boshqarishni ilmiy asosda tashkil qila olishi; . Zamonaviy axbarot tizimlaridan foydalaniladigan pedagogik texnalogilar va interraktiv ta‘lim usullarini egallagan bo‘lishi lozim. Magistr: . Tanlangan mutaxassislik bo‘yicha mustaqil ilmiy-tadqiqot, ilmiy pedagogik va kasbga doir boshqaruv faoliyati; . Magistr tayorgarligiga muofiq mutaxassislik bo‘yicha aspiranturada oliy ta‘limdan ke‘yin taxsil olish; . Qadrlarni qayta tayorlash va ular malakasini oshirish tizimida qo‘shimcha kasb ta‘lim olish uchun tayorlanadi. 8.5. O‘quv yuklamasining hajmi 8.5.1. Bakalavriat Barcha turdagi auditoriya va autdittoriyadan tashqari o‘quv ishlari o‘z ichiga olgan o‘quv yuklamasining eng yuqori hajmi xaftasiga 54 soat qilib belgilandi. Kunduzi o‘qish shakli uchun auditoriya mashg‘ulitlarining eng yuqori hajmi xaftasiga 36 soat qilib belgilanishi lozim. O‘qitishning meyoriy mudati to‘rt yil bo‘lgani xolda o‘quv jarayoni 204 xafta davom etishi zarur. O‘quv davriningumumiy hajmi quydagicha taqsimlanadi: . nazariy ta‘lim 65-70 foiz; . attestasiyasi 9-10 foiz; . ta‘til 13-16 foiz; . malaka amaliyoti 6-8 foiz; . bituruv ishi 2-3 foiz. 55 Nazariy ta‘lim hajmi bilim soxalariga qarab fanlar bloklari bo‘yicha quydagicha taqsimlanadi: . gumanitir va ijtimoiy iqtisodiy fanlar-23-25 foiz; . matematik va tabiy-ilmiy fanlar-8-25 foiz; . umumkasbiy fanlar-35-50 foiz; . ixtisoslik fanlari-9-10 foiz; . qo‘shimcha fanlar; O‘quv yilida ta‘til davrining umumiy hajmi 7-10 xafta qilib belgilanadi. Bakalavriat yo‘nalishi o‘quv rejasining namunasi 1-jadvalda keltirilgan. 8.5.2. Magistratura Barcha turdagi auditoriya va auditoriyadannta tashqari o‘quv ishlarini o‘z ichiga olgan o‘quv yuklamasining eng yuqori hajmi haftasiga 54 soat belgilangan. Kunduzi o‘qish shakli uchun auditoriya mashg‘ulotlari va ilmiy faoliyatining eng yuqori hajmi 36 soat qilib belgilanishi lozim. O‘quv davraning umumiy hajmi quydagicha taqsimlaydi; . nazariy ta‘lim – 30-40 foiz ; . attestasiyasi – 4-7 foiz; . ta‘til -13-16 foiz; . ilmiy faoliyat -40-50 foiz. Ilmiy faoliyat quydagilardan iborat bo‘lishi lizim: . ilmiy- tadqiqot ishlari – 53-57 foiz; . ilmiy-pedagogik ishlar – 28-22 foiz; . magistrlik dessetasiyasini tayorlash – 19-21 foiz; Nazariy ta‘lim hajmi magistratura mutaxassisligiga qarab fanlar bloklari bo‘yicha quydagicha taqsimlanadi: . umummetodologik fanlar- 30-45 foiz; . mutaxassislik fanlari – 55-70foiz. Magistratura o‘quv rejasining namunasi 2-jadvalda keltirgan. 8.6 Kadrlar tayorlash sifati va oliy ta‘lim Muassasalari faoliyatini baholash 8.6.1. Kadrlar tayorlash sifatini nazorat qilish Bakalavriat yo‘nalishlari va magistratura mutaxassisliklari bo‘yicha kadrlar tayorlash sifatini nazorat qilish quydagilarni o‘z ichiga olishi kerak: Ichki nazorat oliy ta‘lim muassalari tomonidan amalgam oshiriladi. Ichki nazorat oliy ta‘limni boshqarish bo‘yicha vakolati davlat organi, tomonidan tasdiqlangan Reytining nazorat tizim xaqidagi nizom asosida o‘tkaziladi; Yakuniy davlat nazorati oliy ta‘lim yo‘nalishlari va mutaxassisliklari bo‘yicha davlat ta‘lim standartlariga muofiq ravishda o‘quv fanlari bo‘yicha davlat 56 attestasiyasini, bakalavr uchun bituruv ishi yoki magistr uchun dessertasiyasi ximoyasini o‘z ichiga oladi; Download 25.42 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling