O’zbekisтon respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi

Ekstraksiya jarayoniga ta’sir qiladigan omillar.

1. Gidrodinamik shart-sharoitlar. Massa almashinish koeffitsienti quyidagi tenglama bo‘yicha aniqlanadi:



K – massa almashinish koeffitsienti;

J - biofaol modda diffuziyalanadigan material zarrachalarining qalinligi, m;

D_id – ichki diffuziya koeffitsienti, m²/s;

d – diffuzion qavat chegarasining qalinligi, m;

β – konvektiv diffuziya koeffitsienti, m/s.

U barcha diffuziya koeffitsientlari o‘z ichiga olib, jarayonni gidrodinamik sharoitlariga mos ravishda o‘zgarishi mumkin. Konvektiv diffuziyani ro‘y bermasligi ya’ni xomashyo va ajratuvchini aralashtirishsiz konvektiv diffuziya nolga teng bo‘ladi, diffuziya qavatining qalinligi butun ajratuvchi yuzasining qalinligiga teng bo‘ladi. Harakatlanmaydigan suyuqlikda massa almashinish koeffitsienti xomashyoning ichki diffuziyasi va erkin molekulyar diffuziya bo‘yicha aniqlanadi.



Bunday holat matseratsiyada xomashyo va ajratuvchini aralashtirmasdan ham ajratma olish imkonini beradi. Biroq uzoq davom etadi. Shunday ekan jarayonlar matseratsiya, perkolyasiya, reperkolyasiya va boshq. qisman bo‘lsada aralashtirish bilan borishi kerak. Bunday holatlarda massa almashinish faqat diffuziya koeffitsienti bo‘yicha aniqlanadi.



Bugungi kunda amaliyotda rotor-pulsatsion apparatda ajratma olish, ultratovush usulida ajratma olish ham aynan shu qonuniyatlar asosida amalga oshiriladi.