Oʻzbekiston respublikasi sogʻliqni saqlash vazirligi

K oʻr s a t k i ch l a r
Baholar
5	4	3	2
Tayanch bilimlari ni aniqlash: “ Namoyish ,koʻrsatish” usulidagi faolliklari	Savollarga toʻliq javob beradi.	Savollarga notoʻliq javob beradi.	Savollarga qisman javob beradi.	Savolllarga umuman javob bermaydi.
Bilimlarini mustahkamlash: “ Tayanch- soʻz ibora lar” usulidagi faolliklari	Tayanch- soʻz iboralarga toʻliq javob beradi.	Tayanch-soʻz iboralarga notoʻliq javob beradi.	Tayanch- soʻz iboralarga qisman javob beradi.	Tayanch- soʻz iboralarga javob bermaydi.
Nazorat savollar	savollarga toʻliq javob beradi.	savollarga notoʻliq javob beradi.	savollarga qisman javob beradi.	savolllarga umuman javob bermaydi.
Jami:	5	4	3	2

Ilova -3

Antibiotiklar- Ayrim mikroorganizmlarni ishlab chiqaradigan moddalari bolib bazi mikroorganizmlarni halokatga uchratadi. Bakteriofag- Bakteriyalar hujayrasini mos sharoitda eritish hossasiga ega. Biosintetik penitsillin - Benzilpenitsillin, fenoksimetil pnitsillinga boshqa mahsulot qo'shiladi. Biomitsin- suyultirilgan xlortetratsiklin. Virulent faglar- Bakteriya hujayrasini lizisga uchratadigan faglar. Lizislash- bitta tur bakteriyalar kulturasini eritishga uchratadi. Mo'tadil faglar- faglar bakteriyalarga kirganidan keyin ulami emirmaydi. Polifaglar- bir-biriga qonqardosh turdagi bakteriya turlarini eritadigan faglar. Zarb dozasi- Antibiotiklarni katta dozasi. Rezerv antibiotiklar-Penitsillinga chidamli bo'ldan gram musbat mikroblar.

TAYANCH SOʻZ IBORALAR:


4-ilova


YANGI OʻQUV MATERIALINING SLAYDLI TAQDIMOTI

Tibbiyot amaliyotida yuqumli kasalliklarni davolash va oldini olish uchun mikroorganizmlarni nobud qila olish hususiyatiga ega bo`lgan kimyoviy moddalar keng qo`llaniladi. Bu moddalar kasallikni davolash maqsadida qo`llanilsa kimyoterapiya, profilaktika maqsadida qo`llanilsa kimyoprofilaktika deb ataladi.





Kimyoterapevtik moddalarning umumiy belgilari.

Odam organizmiga toksik ta’sirini yo`qligi.

Kimyoterapevtik moddalarning mikroorganizmlarga kuchli tanlab ta`sir etishi






Kimyoterapevtik moddalar bakteriostatik yoki bakteriosid ta’sirga ega

3 категорияга учбурчак тамға босилади.

Kimyoterapevtik moddalar har doim mikroorganizmlarning doriga chidamli shaklarini keltirib chiqarish hususiyatiga ega.





Antibiotiklar- ba`zi mikroorganizmlar, hayvon to`qimalari va ayrim yuksak o`simliklar hayot faoliyati natijasida hosil bo`ladigan va turli hil mikroblarning o`sishi hamda rivojlanishini to`xtadigan organik moddalar. Bu terminni Anerika olimi Z. Vaksman mikroblarda hosil bo`lib, boshqa mikroblarga qarshi ta`sir etadigan moddalarga nisbatan taklif etgan. Antibiotiklar kasallantiruvchi mikroblardagi moddalar almashinuvini buzib, ularni o`ldiradi yoki o`sishini to`xtatadi.

Antibiotiklarning ta’sir mexanizmiga ko`ra 5ta guruhga bo`lvolamiz:

1. 
   Bakteriya hujayra devori komponentlari sintezin to`suvchi
   
2. 
   Mikroorganizmlar sitoplazmatik membranasi funksiyasini buzuvchi
   
3. 
   Bakteriya hujayrasi ribosomasida oqsil sintezini to`suvchi antibiotiklar
   
4. 
   RNK-polimerazani to`suvchi
   
5. 
   DNK replikatsiyasini to`sib qo`yuvchi
   

Mikroorganizmlarning kimyoviy preparatlarga chidamliligi---Tibbiyot amaliyotida antibiotiklar qo`llanila boshlagandan so`ng antibiotikka chidamli bakteriyalar ham hosil bo`la boshladi. Hozir penitsilinga chidamli patogen stafilokokklar keng tarqalgan. Keyingi vaqtda dorilarga chidamli bakteriyalar soni oshib bormoqda. Masalan, penitsilinga chidamli patogen stafilokokklar 90-98%, streptomitsinga chidamli 60-70% holatlarda uchrab turibdi.





Mikroorganizmlarning reistentlik mexanizmi--- Faol antibiotiklarning nofaol shaklga fermentativ, inaktivatsiya va modifikatsiya yo`li bilan o`tishi; Kimyoviy modda uchun hujayra devorini o`tqazuvchanligini yo`qolishi; Maxsus transport tizimining buzilishi.Metabolit hosil bo`lishining boshqa yo`llar bilan olib bora olishi.

• 
  Mikroorganizmlarning antibiotiklarga chidamliligini aniqlash-- Disklar usuli
  
• 
  Ketma-ket suyultirish usuli
  
• 
  Antibiotiklarni odam qoni, siydigi va boshqa suyuqliklarda aniqlash
  
• 
  S.Aures bakteriyasining B-laktamaza ishlab chiqarish hususiyatini aniqlash.
  

Ilova-5