O‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti

III.4Yoyilgan gruntni suv sepib namlash
SHNQ 4.02.01-04 ning (E1-2-6-1) bandiga asosan mashina-mexanizmlarning ish unumdorligini aniqlash
Yoyilgan gruntni suv sepib namlash
Gruntlarni zichlashda ularning namligiga alohida e’tibor berish kerak. Chunki maksimal zichlikda zichlash uchun avvalo gruntning optimal namligini ta’minlash kerak. Buning uchun gruntga suv sepiladi. Agar grunt namligi optimaldan yuqori bo‘lsa, u holda yoyib quritiladi. 1m³ gruntni optimal namlikda namlash uchun kerakli suv miqdori:
= 1,39(0,14-0,10+0,02 )=1,39· 0,66=0,0834
(izoh; har bir talaba o‘zigaberilgan gurunt turiga qarab _{, W,Wt,vaWe} larni belgilab oladilar)
Buyerda: - 1,39 ko‘tarmada grunt skeletining zichligi
W-0,14%gruntning me’yoriy namligi
- 0,10% gruntning tabiiy namligi
- 2% tashishda yo‘qotilgan namlik, = 2÷3 %
Bir smenaga talab etiladigan suv miqdori
m³
Yoyilgan gruntni suv sepib namlashishlarida suv sepishmashinasining ish unumdorligini aniqlaymiz.
Tanlangan suv sepish mashinasining ish unumdorligi quyidagi SHNQ 4.02.01-04 (E1-2-6-1) ga asosan topiladi:

Bu yerda T – 8 bir smena ish vaqtining davomiyligi (8_s);
H_vaq. – 1000 m3 gruntlarga suv sepish uchun belgilangan vaqt me‘yori.

Suv sepish mashinasi yordamida bir smenada 575 m³ gruntni namlanadi.
Keyingi jarayon suv sepish mashinasi yordamida jami ish hajimini necha smenada bajarishini aniqlaymiz.

Bu yerda:
V – 50,04 suv sepish mashinasi yordamida bajariladigan tuliq ish hajmi, m³;
П_bul. –575 suv sepish mashinasining ish unumdorligi.
= bajarishini aniqlaymiz.
Demak hisoblash natijasi bo‘yicha tuliq ish hajmini suv sepish mashinasi yordamida bir smenali ish kuni bilan 1 smenada, ya‘ni 1 kun davomida bajaradi. Ishning bajarish muddatini e‘tiborga olib, bu ishning bajarilishini 20 smenaga, ya‘ni 20 kunga rejalashtiramiz, bunda quyidagi ifoda orqali necha dona suv sepish mashinasi kerakbo‘lishini aniqlaymiz. Bunda quyidagi me‘yor SHNQ 4.02.01-04 (E1-2-6-1) ga asosan aniqlaymiz, ya‘ni 1000 m³ gruntni suv sepish mashinasi yordamida qancha vaqt mobaynida namlanishini (13,91 mash.s) aniqlab, tuliq ish hajmni ya‘ni m³ gruntni ekskavator yordamida qancha vaqt mobaynida qayta ishlashini (13,91* =6.96mash.s) aniqlab olamiz.


= suv sepish mashinasi kerak ekanligini aniqlab olamiz.
Yoyilgan gruntni suv sepib namlash uchun 1 dona suv sepish mashinasi kerak bo‘ladi.