O’zbekiston Respublikasi Transport Vazirligi Toshkent Davlat Transport Universiteti “iqtisodiyot nazariyasi” fanidan

Mahsulot va xizmatlar qanday ishlab chiqariladi? Mahsulot va xizmatlar ishlab chiqarishda qanday texnologiya va resurs manbaalardan foydalaniladi Mahsulot ishlab chiqarish qanday tashkilashtiriladi? Bunga javob: tovar ishlab chiqarishda eng kam harj talab qilinadigan usul texnikalardir. Raqobat bozoridan yuqori narx bilan ishlaydigan ishlab chiqaruvchilarni siqib chiqarishi tufayli, foydalilik dajasi o'sha ishlab chiqaruvchi dantovarlarni eng kam harj sarflab ishlab chiqarishni talab qiladi. Bunday kam tovarlarini sotuvga chiqarish mumkin emasligini aniqlab beradi. Ishlab chiqaruvchilar iste'molchi didi va xohishiga mos keluvchi tovarlarni ishlab chiqarishga harakat qiladi, aks holda ular bankrotlikka yuz tutishi mumkin. Huddi shu qonuniyat resurs ta'minotlariga ham tal’uqlidir. Resurslardan foydalana olishlik o'sha tovar- mahsulot va xizmatlarni harjli mahsulot ishlab chiqarishga erishish uchun korxonalar mehnat va kapitalning eng muqobil o'rtalamasidan foydalanib, o'sha resurslarning mahsuldorligi va narxlarni shunga yo'naltiradi. Bu yana ishlab chiqarish texnikalari yetkazib berish xarajatlari va mahsulot ishlab chiqarishga maksimal darajada mos keladigan qilib joylashtirishni taqozo qiladi. Eng kamharj mahsulot ishlab chiqarish uni ishlab chiqarishda iqtisodiy jihatdan eng samarali texnikalardan foydalanishni taqozo qiladi. Eng samarali ishlab chiqarish texnikalari quyidagilarga bog'liq bo'ladi:
Mavjud texnologiya, ya'ni nazarda tutilgan tovarni ishlab chiqaruvchi turli resurs manbaalaridir.


Kerakli resurslarning narxlari Agar texnikalarning bozordagi narxlari baland bo’lsa, malum turdagi tovarlarni ishlab chiqarishda bir necha kamharjli resurslarni talab qiladigan turi dan foydalanish iqtisodiy jihatdan samarasiz bo'lishi mumkin. Daromad va resurs xarajatlari dollar va sentlar bilan o'lchanadigan bo’lsa, iqtisodiy samaradorlikka tanqis resurslardan iloji boricha kamroq sarflab ma lum turdagi mahsulot ishlab chiqarish orqali erishish mumkin. Aytaylik, 15 dollarlik yuvinish sovuni ishlab chiqarish uchun eng kam mablag' sarflash eng samarali natija bo'lishi mumkin.