O’zbekiston Respublikasi Transport Vazirligi Toshkent Davlat Transport Universiteti

Savdo yarmarkasi - muayyan belgilangan vaqtda va joyda otkaziluvchi 
hamda otkazilish jarayonida ulgurji savdo bitimlari tuziluvchi tovar 
namunalari ko‘rgazmasi. Savdo bitimlari tovar ishlab chiqamvchi bilan savdo 
firmalari o'rtasida tuzilib, unda bevosita iste’molchi qatnashmaydi. 
Savdo uyi - o'z ichiga tashqi savdo kompaniyasi bilan bir qatorda ishlab 
chiqarish, bank, sug‘urta, transport, ulgurji-chakana va boshqa turdagi 
firmalarni oluvchi keng tarmoqli savdo kompaniyasi. U ixtisoslashgan yoki 
universal boiishi mumkin. Ixtisoslashgan savdo uyi ayrim tovarlar bilan (kiyim-
kechak, oyoq kiyim, gazlama va h.k.), universal savdo uyi har xil tovarlar bilan 
savdo qiladi. Savdo uylari tarkibida savdo firmalari muhim o‘rin tutadi. Ular tijorat 
ishini yurituvchi va ixtisoslashgan savdo-sotiq korxonalaridir. Firmalar mustaqil 
yoki yirik sanoat korporatsiyalari tarkibida ish yuritib, ulgurji va chakana savdo 
bilan shug‘ullanadigan turlarga boiinadi. Ayrim firmalar har ikkala savdo turi bilan 
ham shug‘ullanadi. Savdo uylari o‘z nomidan va ko‘pincha o‘z hisobidan eksport-
import hamda boshqa savdo aloqalarini olib boradi. Tashqi savdo uylari savdo 
korxonalarini sotib olish, jihoz va uskunalami ijaraga topshirish, kreditlar berish, 
sug‘urta xizmati koisatish orqali moliyaviy va ishlab chiqarish xizmatida ham 
qatnashadi.
 
Ulgurji savdo firmalari tovarlami o‘z mulki va mablagiari hisobidan sotib 
olib, keyin iste’molchilarga sotadi. Chakana savdo firmalari turlicha faoliyat 
yuritib, ular mustaqil do‘konlar, maxsus do‘konlar va supermarketlardan iborat 
boladi. 

---

Supermarket - bu xaridorning o‘ziga o‘zi xizmat ko‘rsatishiga 
asoslangan keng tarmoqli savdo korxonasi. U tovarlaming deyarli barcha turlari 
bilan, jumladan import tovarlar bilan ham savdo qiladi. Supermarket xaridorlarga 
bepul maslahatlar beradi, tovarlami buyurtma bo‘yicha xaridor uyiga etkazadi, 
ularga madaniy-maishiy xizmat ko‘rsatadi.