O‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti “avtomobil yo‘llari muhandisligi” fakulteti

IV-TOIFALI AVTOMOBIL YO’LINING TEXNIK
PARAMETRLARI
Avtomobil yo‘lining poyi va qatnov qismi ko‘ndalang kesimining asosiy o‘lchamlari yo‘l toifasi va vazifasiga ko‘ra SHNQ 2.05.02-07 ga asosan qabul qilinadi.
IV toifali avtomobil yo‘lining texnik ko‘rsatkichlari

№ t/r	Ko’rsatkichlar	Qiymati
1	Hisobiy harakat jadalligi keltirilgan, avt/sutka	891
2	Yo’lning toifasi	IV
3	Hisobiy tezlik, km/s	80
4	Harakat tasmasining soni, ta	2
5	Harakat tasmasining kengligi, m	3.0
6	Qatnov qismining kengligi, m	3.0
7	Yo’l poyining kengligi, m	10
8	Yo’l yoqasining kengligi, m	2.0
9	Yo’l yoqasidagi chetki tasmaning kengligi, m	0.5
10	Yo’l yoqasining mustahkamlangan qismining eng kichik kengligi, m	1.0
11	Ajratuvchi tasmaning kengligi, m	-
12	Ajratuvchi tasmaning mustahkamlangan qismining kengligi, m	-
13	Tavsiya qilingan bo’ylama nishablik, ‰	30
14	Eng katta bo’ylama nishablik ‰	60
15	Eng kichik hisobiy ko’rish masofasi, m a) to’xtash uchun to’siq oldida, m b) qarama-qarshi avtomobiluchun, m	150 250
16	Vertikal egrilarning radiuslari: a) qabariq egrida: tavsiya qilingan,m eng kichigi,m b) botiq egrida: tavsiya qilingan,m eng kichigi,m	70000 5000 8000 2000
17	Rejadagi egrining radiuslari: m tavsiya qilingan,m eng kichigi,m	3000 300
18	Ko’ndalang nishablik, ‰	15
19	Yo’l qoplamasining turi	mukammal

Umumiy transport oqimidagi yengil avtomobillar miqdori 30 % dan kam bo‘lganda transport birligidagi hisobiy harakat jadalligi qabul qilinadi. Shag‘alli va chaqiqtoshli qoplamalarda ko‘ndalang nishablik 25-30 ‰, mahalliy materiallar bilan mustahkamlangan tuproqli qoplamalarda va sindirilgan va tabiiy toshlar yotqizilgan yo‘llarda 30-40 ‰ qabul qilinadi.

Yo‘llarning toifasi ularning belgilangan vazifasi va istiqboldagi harakat jadalligiga qarab SHNQ 2.05.02-07 ga asosan qabul qilinadi.
Xorazm viloyatidagi 4H1947 “Hazorasp — Urganch” avtoyo‘li — Nayman q. — “Bog‘ot — Yangiariq” IV toifali avtomobil yoʻlining 0-4 km bo’lagini mukammal tamirlash loyihasining nuqsonlar qaydnomasi

T/r	Ishlarning manzili		Uzunligi, m	Yo’l elementlarining mavjud elementlari.	Loyihada ko’zda tutilgan ish turlari va tadbirlar.
	Boshi	Oxiri
	PK+	PK+
1	2	3	4	5	6
1	PK0+00	PK20+00	2000	Ushbu yo’l qismi IV toifali yo’l bo’lib, mavjud qoplama eni 7 m ni tashkil qiladi. Yo’lning bu qismida qoplamada turli hil darajadako’ndalang bo’ylama yoriqlar paydo bo’lgan	Qoplamani kuchaytirish Yo’l yoqalarini mustahkamlash.
2	PK20+00	PK40+00	2000	Yo’lning bu bo’lagida qoplamada yoriqlar ko’p ular harakatga haf soladi	Qoplamani kuchaytirish. Yo’l yoqalarini mustahkamlash.
3	PK0+00	PK40+00	Chap va o’ng	Avtomobil yo’lining ushbu qismida yo’l belgilari va yo’l yotiq chiziqlari eskirgan SHNQ va standartlarga javob bermaydi.	Avtomobil yo’lining ushbu qismida yangi yo’l belgilarini o’rnatish va yo’l yotiq chiziqlarini chizish.

Yoʻlning kelajakdagi kutilgan harakat jadalligini hisoblash

Kelajakdagi sutkalik harakat jadalligi iqtisodiy qidiruvlar asosida aniqlanadi. Xorazm viloyatidagi 4H1947 “Hazorasp — Urganch” avtoyo‘li — Nayman q. — “Bog‘ot — Yangiariq” IV toifali avtomobil yoʻlining 0-4 km qismini mavjud va kelajakdagi harakat jadalligi va tarkibi quydagicha.

2023-yilning birinchi choragida N_jor=590 avto/sutka ni tashkil etadi. Shunga asosan kelajakdagi o’rtacha yillik, o’rtacha sutkalik harakat jadalligi quyidagi emperik formula yordamida aniqlanadi.

Bu yerda: _{ }- Joriy yildagi o’rtacha sutkalik harakat jadalligi;
_{ } -yillik o’sish koeffitsenti;
_{ } -yo’ldan foydalanish yili koeffitsenti.
Mavjud avtomobil yo’lida harakat jadalligi 590 avto /sutkani tashkil etib, uni 10 yildan keyingi kutilayotgan harakat jadalligini bashorat qilishimiz lozim bo’ladi. Loyihalaniyotgan аvtomobil yo’li Xorazm viloyatidan oʻtgan boʻlib undagi yillik oʻsish koeffitsentini 3 % deb qabul qilamiz.
Harakat tarkibi boʻyicha yillik oʻsish miqdori quyidagicha boʻladi.
Mukammal tamirlanayotgan yo’lning 5 yildan keyingi harakat miqdorini aniqlaymiz:
N₅=N_j‧(1+α)^t
N=403‧(1+0.03)⁵=467 avto/sut;
N=65‧(1+0.03)⁵=75 avto/sut;
N=35‧(1+0.03)⁵=41 avto/sut;
N=29‧(1+0.03)⁵=34 avto/sut;
N=35‧(1+0.03)⁵=41 avto/sut;
N=23‧(1+0.03)⁵=27 avto/sut;
Mukammal tamirlanayotgan yo’lning 14 yildan keyingi harakat miqdorini aniqlaymiz:
N₁₄=N_j‧(1+α)^t

N=403‧(1+0.03)¹⁴=609 avto/sut;

N=65‧(1+0.03)¹⁴=98 avto/sut;
N=35‧(1+0.03)¹⁴=53 avto/sut;
N=29‧(1+0.03)¹⁴=44 avto/sut;
N=35‧(1+0.03)¹⁴=53 avto/sut;
N=23‧(1+0.03)¹⁴=35 avto/sut;

№