O‘zbеkiston rеspublikаsi

17.4-jadval 
Diskontirlangan daromadlar turi
Daromadlar 
Yillar bo‘yicha keltirilgan daromad 
turi 
joriy yil 
1-yil 
2-yil 
A 
200 
200 
0 
V 
40 
200 
200 
Quyidagi jadvalda daromadlarning ikkala turi bo‘yicha foizlar stavkasi 5, 10, 
15, 20% bo‘lgandagi keltirilgan qiymatlari ko‘rsatilgan. 
17.5-jadval 
Foiz stavkalarida diskontirlangan daromad 
Daromad 
Foiz stavkalarida diskontirlangan daromad, (so‘mda) 
turi 
i

0 05
,
i

0 10
,
i

0 15
,
i

0 20
,
A 
390,5 
381,8 
373,9 
366,7 
V 
411,9 
387,1 
365,1 
345,6 
Jadvaldagi ma`lumotlardan ko‘rish mumkinki, daromadlarni tanlash foiz 
stavkalariga bog‘liq. Agar foiz stavkasi 10% ga teng va undan kichik bo‘lganda, 
shaxs "A" daromad turiga qaraganda "V" daromad turini tanlashi yaxshiroq bo‘lardi. 
Foiz stavkasi 15% va undan yuqori bo‘lganda, "A" daromad turi "V" daromad turiga 
nisbatan yaxshiroq bo‘lar edi. 
Bu yerda asosiy sabab, "A" daromad qiymati "V" daromadga qaraganda kam 
bo‘lsa ham, u tezroq to‘lanadi. 
 
 
17.3. Investitsiyani hisoblashdagi diskontlangan qiymat 
 
Investitsiya qo‘yishdan maqsad, kelajakda olinadigan daromadlarni va 
qilinadigan xarajatlarni solishtirish orqali loyihaning qiymatini baholash mumkin 
bo‘ladi. Investitsiyani baholashda sof keltirilgan qiymat mezoni 
(
)
NPV
ishlatiladi. 
Bu mezonga ko‘ra, agar olinadigan daromad investitsiyaga sarflanadigan xarajatdan 
yuqori bo‘lsa, investitsiya amalga oshiriladi. 
Faraz qilaylik, investitsiya hajmi boshlang‘ich ishlab chiqarish yili uchun 
(
)
t

0
I  ga teng; 
R C
t
t
, 
- kutiladigan 
t
-yildagi (
, ,..., )
t
T

1 2
daromadlar va 
xarajatlar. U holda sof keltirilgan qiymat quyidagiga teng: 
NPV
I
R
C
i
R
C
i
R
C
i
T
T
T
  





 


1
1
2
2
2
1
1
1
(
)
(
)
...
(
)
,

---

236 
bu yerda, 
i
- diskont normasi (xarajatlarni bir vaqtga keltirish normasi). 
Diskont normasi 
i
foiz stavkasi yoki boshqa bir stavka bo‘lishi mumkin. T - loyihani 
faoliyat ko‘rsatish muddati. 
Ba`zi hollarda diskont normasini asosiy kapitalga qo‘yilgan al`ternativ xarajat 
sifatida qarash mumkin. 
Agar NPV

0 bo‘lsa, investitsiya o‘zini oqlaydi, ya’ni keltirilgan foyda 
qo‘yilgan investitsiya qiymatidan katta. Agar NPV

0 bo‘lganda investitsiya o‘zini 
oqlamaydi. 
Loyihaning ishlash muddati cheksiz bo‘lganda 


t
 
, sof keltirilgan qiymat 
quyidagicha hisoblanadi: NPV
I
R C
i
  

.