O‘zbеkiston rеspublikаsi

Q 
Oliy kategoriyali 
tovarlar 
Standart sifatli
sanoat tovarlari 
Kundalik ehtiyoj 
tovarlari 
Q
3
 
Q
2
 
Q
1
 
R 

---

99 
oshmasdan oldin xarid qilolmagan apelsin va olma majmualarini endi sotib olishi 
mumkin bo‘ladi.
 
 
 
 
 
 
 
 
7.3-rasm . “Narx-iste’mol”(a) va talab chizig‘i (b) 
Iste’molchi endi bir birlik qo‘shimcha olma olish uchun, oldingidan kamroq 
miqdordagi apelsindan voz kechadi. Masalan, bitta apelsin narxi 2000 so‘m va bitta 
olma narxi 1000 so‘m bo‘lsa, bitta apelsinga yarimta olma to‘g‘ri keladi, bitta olma 
narxi 500 so‘mga tushsa, qo‘shimcha bitta olma olish uchun 1/4 qism apelsindan voz 
kechishi kerak. Olma narxining pasayishi, ma’lum miqdordagi olmani apelsin bilan 
almashtirish imkoniyatini yaratadi. Natijada optimal majmua (apelsin va olmaning 
optimal miqdori) E nuqtadan yuqoriroq naflik darajasiga ega bo‘lgan befarqlik egri 
chiziqlarida joylashgan 
E
1
,
E
2
va 
E
3
nuqtalarga o‘tadi. 
Agar biz optimal majmua nuqtalarini (befarqlik egri chiziqlari bilan byudjet 
chiziqlari kesishgan nuqtalarni) chiziq bilan birlashtirsak, bu chiziq “Narx-iste’mol”
chizig‘i bo‘ladi (a rasmdagi V chizig‘i). “Narx-iste’mol” chizig‘iga ko‘ra talab 
chizig‘ini aniqlash mumkin (b) rasm. Bu holda ordinata bo‘yicha narx (P), absissa 
o‘qi bo‘yicha X ne’mat miqdori belgilanadi.