O‘zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo‘yiladigan Davlat talablari

BOLANI RIVOJLANTIRISh BO‘YIChA FAOLIYAT

bolani parvarishlash jarayonida (emizish, cho‘miltirish, uxlashga yotqizish) u bilan gaplashish, tana a’zolari, kiyim, buyumlar nomini aytish; bolaga turli hikoyalar, ertaklar aytib berish, birgalikda yorqin kitoblarni tomosha qilish va bolani diqqat bilan tinglashga qiziqtirish; bola bilan muloqot mobaynida unga savollar berish va ma’nosi bo‘yicha to‘g‘ri javobni takrorlashga undash.

bolaga kitob o‘qib, turli hikoya va ertaklarni so‘zlab berish; sayr davomida ko‘rgan narsalarni muhokama qilish (kuchuk yuguryapti, bolakay maktabga ketyapti); bola bilan birga kitob do‘konlari va kutubxonalarga borish; televizor ko‘rish va elektron texnika qo‘llashni chegaralash.

bola bilan muloqot vaziyatlarini yaratish, savollar berish; bolaga topshiriqlar berish, masalan, “qiyom uchun likopcha olib kel”, “qizil qalamni ol”, “kichik ayiqchaga qo‘shiq aytib ber”; bolaning so‘z boyligini turli didaktik o‘yinlar, kuzatuv va tomoshalar orqali boyitib borish; kitob xarid qilishda bolaga tanlash imkonini berish.

6 oylikkacha bo‘lgan bolalarning nutqni tinglash, tushunish va muloqot yuritish qobiliyatiga egaligi ularda nutq rivojlanishining talabi hisoblanadi.

Quyidagilar 6 oylikkacha bo‘lgan bolalarda nutq indikatorlari hisoblanadi:

• 
  turli nutq va kuylarga emotsional munosabatini namoyon etish;
  
• 
  bolalar qo‘shiqlari va aytishuvlarini tinglash;
  
• 
  turli ovozlarga taqlid qilish;
  
• 
  so‘zlarning dastlabki bo‘g‘inlarini hamda “ma”, “ka”, “ba” kabi oddiy bo‘g‘inlarni bayon qilish.
  

Bola bilan munosabatlarda quyidagilarga amal qilish lozim:

• 
  bola bilan ko‘proq so‘zlashish, unga she’rlar, latifalar aytib berish;
  
• 
  musiqa va bolalar ashulalarini tinglashni rag‘batlantirish;
  
• 
  alla aytish;
  
• 
  muntazam ravishda quvnoq hikoyalar o‘qib va aytib berish;
  
• 
  bola bilan muloqot yuritayotganda so‘zlarni bir necha marta takrorlash;
  
• 
  bolaning tashabbuskorligini rag‘batlantirish va uning e’tiboriga javob qaytarish;
  
• 
  chiroyli rasmlarni ko‘rsatish va ularning nomini aytish.
  

Bola bilan xotirjam va do‘stona ohangda muloqot qilish, shuningdek u turgan xonada tinch va xotirjam sharoitlarni ta’minlash zarur.