O‘zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo‘yiladigan Davlat talablari

Ijtimoiylashuv, kattalar va tengdoshlar bilan muloqot

IJTIMOIY-HISSIY RIVOJLANISh
Kichik soha: Ijtimoiylashuv, kattalar va tengdoshlar bilan muloqot
Talab: Bola tengdoshlari va kattalar bilan muloqot malakalarini rivojlantirishga qodir
0-1 yosh	1-2 yosh	2-3 yosh
KUTILAYOTGAN NATIJALAR
salomlashadi, munosabat bildiradi, xayrlashayotganda qo‘lini silkitadi; boshqa bola harakatini kuzatadi, kuladi yoki bog‘lanishsiz gapiradi; kattalarning ko‘p murojaatlariga javob beradi, biroq ba’zilarini e’tiborga olmaydi.	kattalar harakatiga taqlid qilishga intiladi; tovushi yoki harakati bilan boshqa bolaning diqqatini o‘ziga tortadi; boshqa bolalar bilan o‘yinda qatnashadi; turi harakatlarni bajarib, hayvonlar harakatini o‘xshatib harakatli o‘yinlarda ishtirok etadi.	kattalar harakatiga taqlid qiladi; kattalarni birga o‘ynashga jalb qilishga intiladi; tengdoshlari yonida o‘ynaydi; boshqa bolalar bilan o‘yinchoqlarini bo‘lishadi.
BOLANI RIVOJLANTIRISh BO‘YIChA FAOLIYAT
bolaga harakatlar namunasini ko‘rsatish (salomlashish, xayrlashish); bolani kattalar murojaatiga javob bergani uchun maqtash; ochiq havoda boshqa bolalar bilan birgalikda sayr tashkillashtirish; harakatlarni so‘zlar bilan qo‘shib olib borish.	bolaga o‘yin yoki harakatning umumiy qoidalarini tushuntirish (biz qumni o‘ynaymiz, lekin qumni sochmaymiz); tengdoshlar bilan birgalikdagi faoliyatga jalb qilish	bola bilan o‘yin mobaynida boshqalar bilan hamkorlik qilishni shaxsiy namuna asosida namoyish etish; muloqot jarayonida chegara belgilash; bolani boshqa bolalar bilan taqqoslamaslik.

Quyidagilar 6 oylikkacha bo‘lgan bolalarda ijtimoiy rivojlanish talablari hisoblanadi:

• 
  tanish va notanish odamlarni ajrata olish;
  
• 
  boshqa bolalar va katta yoshdagilar bilan muloqotda bo‘lganda o‘z ko‘nikmalarini orttirish qobiliyatiga ega bo‘lish.
  

Quyidagilar 6 oylikkacha bo‘lgan bolalarda ijtimoiy rivojlanish indikatorlari hisoblanadi:

• 
  yaqin kishilari bilan muloqot qilishda tashabbus bildirish (ko‘zlariga qarash, jilmayish, yopishish, qo‘llariga chiqib olishga harakat qilish, qichqirib yuborish, yengini tortish);
  
• 
  notanish odamlarni ko‘rganda qo‘rquv alomatlarini namoyon etish, yig‘lash;
  
• 
  onasi va boshqa tanishlari tomon qo‘llarini uzatish;
  
• 
  katta yoshdagilarni ko‘rganda anchagina jonlanishni namoyon etish;
  
• 
  tanish katta odamning nutqiga nisbatan hissiy munosabat bildirish.
  

Bola bilan munosabatlarda quyidagilarga amal qilish lozim:

• 
  bolani ko‘proq qo‘lga olish, quchoqlash, u bilan so‘zlashish. Bunda bolaning notanish odamlarni ko‘rganda cho‘chishi normal holat hisoblanadi;
  
• 
  oila a’zolarining barchasi bola bilan muloqotda bo‘lishi;
  
• 
  bolaga qo‘shiqlar, she’rlar aytib berish;
  
• 
  bolaning yoniga boshqa bolalarning yaqinlashishiga ruxsat berish;
  
• 
  bolaning boshqa odamlar, bolalar bilan tovush chiqarib muloqot qilishini rag‘batlantirish.
  

6 oylikkacha bo‘lgan bolalarning xavfsiz yashashi va harakatlanishini ta’minlash uchun quyidagilar taqiqlanadi:

• 
  bolaning notanish odamlar bilan muomala qilishiga yo‘l qo‘yish;
  
• 
  bola bilan birga jamoat joylari va shovqinli tadbirlarga borish;
  
• 
  bolani kichik yoshli bolalar bilan yolg‘iz qoldirish;
  
• 
  uyda kuchli shovqin chiqaruvchi asbob-uskunalardan foydalanish.