O‘zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo‘yiladigan Davlat talablari

Hissiyotlar va ularni boshqarish

IJTIMOIY-HISSIY RIVOJLANISh
Kichik soha: Hissiyotlar va ularni boshqarish
Talab: Bola boshqalarning his-tuyg‘ularini farqlashi va o‘zinikini ifodalashga qodir
0-1 yosh	1-2 yosh	2-3 yosh
KUTILAYOTGAN NATIJALAR
atrofdagilar kayfiyatini so‘zlashuv ohangiga qarab aniqlaydi (onam xursand bo‘lyapti, bobomning jahli chiqyapti); qarsak chaladi, xursand bo‘ladi, biron-bir tovush yoki harakati atrofdagilarga ta’sir qilishini anglasa, ushbu tovush va harakatlarni qaytaradi.	kattalarning unga munosabatidan o‘z hissiyotlarini, taassurotlarini namoyon qiladi; hayrat, zavq, qo‘rqinchni ifodalaydi; mustaqil o‘yin harakatlari bilan bog‘liq bo‘lgan quvonchni (xafalikni) ko‘rsatadi.	muloqotda ochiq, ijobiy emotsional ruhiyat ustun, atrofdagilarga asossiz tajovuzkorlik ko‘rsatmaydi; boshqalarga achinadi, qayg‘uradi ; boshqa odamning emotsional holatini tushuna boshlaydi va shunga mos munosabat bildiradi.
BOLANI RIVOJLANTIRISh BO‘YIChA FAOLIYAT
bolaning har bir yutug‘ini maqtash va qo‘llab-quvvatlash; o‘yinchoqlarga ovoz berib, turli hissiyot va harakatlarni tanish imkoniyatini berish; oilada emotsional ijobiy holatni yaratish va har kuni bola bilan o‘ynash; o‘yin vaqtida bolaga o‘ziga ishonch hissini oshirish uchun yaqin turishga harakat q�lish va barcha birgalikda bajarilayotgan harakatlarni bolaga aniq va lo‘nda tushuntirish; baland tovush va shovqinlarni cheklash.	bola bilan u bilan bog‘liq bo‘lgan turli vaziyat va hissiyotlarni muhokama qilish; bolaga rad javobini berilishi sababini tushuntirish; bolaning jahli chiqganda, xafa bo‘lganda yoki o‘zini yomon his etganda yonida bo‘lish.	bola bilan suhbatda hissiyotlarni ta’riflovchi so‘zlarni qo‘llash; multfilm qahramonlarining yorqinligini tahlil qilish; hissiyotlarni ifodalovchi so‘zli o‘yinlardan foydalanish, kayfiyat va his tuyg‘ular haqidagi hikoyalar va she’rlarni o‘qish.

Quyidagilar 6 oylikkacha bo‘lgan bolalarda hissiy rivojlanish talablari hisoblanadi:

• 
  bola o‘zining “men” konsepsiyasini rivojlantirishi;
  
• 
  bola boshqalarning ruhiy kechinmalariga munosabat bildirish va o‘z hissiyotlarini ifodalash qobiliyatiga ega bo‘lishi.
  

Quyidagilar 6 oylikkacha bo‘lgan bolalarda hissiy rivojlanish indikatorlari hisoblanadi:

• 
  u bilan o‘ynaganda baland ovozda kulish;
  
• 
  o‘z ehtiyojlarini yig‘lash orqali ifodalash;
  
• 
  o‘zini ko‘zguda ko‘rib jilmayish, ko‘zguni qo‘li bilan silash.
  

Bola bilan munosabatlarda quyidagilarga amal qilish lozim:

• 
  bola bilan birgalikda ko‘zguga qarash va tabassum qilishni rag‘batlantirish;
  
• 
  bola bilan so‘zlashish va turli o‘yinlar o‘ynash;
  
• 
  bola o‘z ehtiyojini ifodalab yig‘layotganda buni payqashga urinish va uning ehtiyojlarini qondirish.
  

Bola bilan munosabatda unga kulib qarash va do‘stona ohangda gapirish lozim.