O’zbеkistоn Rеspublikаsining iqtisоdiyotining umumiy tа’rifi mavzu reja: reja

“Эркин иқтисодий зоналар тўғрисида”ги Қонун 1996 йилда қабул қилинган эди. Бироқ эркин иқтисодий зоналар (ЭИЗ) нинг кўпчилик қисми кейинги 5 йил мобайнида ташкил этилди.

Эркин иқтисодий зона – минтақани жадал ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш учун мамлакат ва чет эл капиталини, истиқболли технология ва бошқарув тажрибасини жалб этиш мақсадида тузиладиган, аниқ белгиланган маъмурий чегаралари ва алоҳида ҳуқуқий тартиботи бўлган махсус ажратилган ҳудуддир.

ЭИЗ турлари

Эркин иқтисодий зоналар қуйидаги хилларда ташкил этилиши мумкин:

- эркин савдо зоналари;

- эркин ишлаб чиқариш зоналари;

- эркин илмий-техникавий ва бошқа зоналар.

№	Жойлашган ҳудуд номи	ЭИЗ номи	Ташкил этиш ҳақида фармон чиққан йил
1	Самарқанд вилояти	Ургут	2017
2	Самарқанд вилояти	Ғиждувон	2017
3	Фарғона вилояти	Қўқон	2017
4	Хоразм вилояти	Хозарасп	2017
5	Сурхондарё вилояти	Термиз	8
6	Жиззах вилояти	Жиззах	2013
7	Сирдарё вилояти	Сирдарё	2017
8	Тошкент вилояти	Ангрен	2013
9	Тошкент вилояти	Чорвоқ	2018
10	Жиззах вилояти	Зомин-фарм	2017
11	Сурхондарё вилояти	Бойсун-фарм	2017
12	Тошкент вилояти	Бўстонлиқ-фарм	2017
13	Наманган вилояти	Косонсой-фарм	2018
14	Сирдарё вилояти	Сирдарё-фарм	2018
15	Тошкент вилояти	Паркент-фарм	2017
16	Андижон вилояти	Андижон –фарм	2018
17	Бухоро вилояти	Бухоро-агро	2018
18	Қашқадарё вилояти	Чироқчи	2018
19	Наманган вилояти	Наманган	2018

Sanoat moddiy ishlab chiqarishning eng yirik va yetakchi tarmog’i, iqtisodiyotning poydevoridir. Unda ish qurollari, mehnat buyumlari va xalq iste’moli tovarlarining aksariyati yaratiladi, mashina va mexanizmlarning barcha turlari, bino-inshootlarning konstruktiv elementlari ishlab chiqariladi, yer osti boyliklari qazib olinadi, mineral, o’simlik va hayvonot xomashyolariga ishlov berilib, keng iste’mol mollari tayyorlanadi va hokazolar. Sanoat jamiyatning yetakchi kuchi sanalmish ishchilar sinfini o’zida jam etadi. Bu soha rivojlangani sayin unda ish bilan band bo’lganlar soni ko’payadi, ularning bilimi, ko’nikmasi va mahorati oshadi, kadrlar salohiyati yuksaladi.

Qazilma boylik konlariga oid raqamlar so`zlaganda:

2700

118

65

1500

188

48

43

5

3

O’zbekiston respublikasining zamini juda katta miqdordagi turli-tuman qazilma boyliklarga ega.

-2700 dan ziyod foydali qazilma konlari va ular namoyon bo’lgan istiqbolli joylar aniqlangan.

-118 turdagi mineral xomashyo mavjud,

• 65 turi o’zlashtirilgan.
• 1500 ta kon:
• -188 tasi neft va gaz konlari,
• 48 tasi noyob metallar,
• 43 tasi rangli, kamyob va radioaktiv metallar,
• 5 tasi qora metallar,
• 3 tasi ko’mir

O’zbekiston

-Tabiiy gaz qazib chiqarish bo’yicha dunyoda 11 o’rinda, eksport bo’yicha 3 o’rinda;

• Paxta ekasporti bo’yicha 6 o’rind;
• Uran zahirasi bo’yicha 7 o’rinda;
• Oltin zahirasi bo’yicha 4 o’rinda, qazib olish bo’yicha 7 o’rinda

YaMM tuzilmasi (2018 yil ma`lumoti)

• Qishloq xo’jaligi -28.8%
• Sanoat-31.3%
• Qurilish sanoati-6.3%
• Xizmat ko’rsatish soxasi-33.6%

Sanoat tarmoqlariga oid klaster

Yengil sanoat
Qayta ishlovchi anoat tarmoqlari
Metallurgiya
Undiruvchi sanoat tarmoqlari
Mashinasozlik

Sanoat ishlab chiqarishning o`sish sur`atlari dinamikasi

Ижобий иқтисодий истиқболлар

Ўзбекистон иқтисодиётининг ўсиш суръатлари секин, аммо ижобий бўлиб қолмоқда. Ислоҳотлар ишлаб чиқаришдаги чекловчи омилларни (тўсиқларни) бартараф этиш ва юқори ўсиш потенциалига эга тармоқларни либераллаштиришга ёрдам беради. Мева-сабзавотчилик, туризм, озиқ-овқат саноати, тўқимачилик ва кимё саноати шундай тармоқлар қаторига киради. Бизнесда солиқ юкининг сезиларли даражада камайтирилиши зикр этилган жараёнларни янада қўллаб-қувватлайди.

2019–2020 йилларда нарх-навонинг либераллашуви ва ойлик иш ҳақи оширилиши сабабли инфляция юқори даражада сақланиб қолади.

Бироқ 2021 йилга бориб у пасайиши кутилмоқда. Жаҳон банки прогнозларига кўра, ташқи савдо балансининг салбий сальдоси юқорилигича қолади. Сабаби, Ўзбекистон иқтисодиёти келгуси бир неча йилда ишлаб чиқаришни модернизация қилиш учун кўплаб машина ва ускуналарни импорт қилишни давом эттиради.