O'zbekiston Respublikasining qonuni lotin yozuviga asoslangan o'zbek alifbosini joriy etish to'g'risida

O'zbekiston Respublikasining qonuni lotin yozuviga asoslangan o'zbek alifbosini joriy etish to'g'risida

0 'n ikkinchi chaqiriq 0 'zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining o'n uchinchi sessiyasida 1993-yil 2-sentabrda qabul qilingan
Ushbu qonun O'zbekiston Respublikasi Konstitutsi-yasiga asoslanib va o'zbek yozuvining lotin alifbosiga o'tilgan 1929—1940-yillardagi ijobiy tajribasidan kelib chiqib, keng jamoatchilik vakillari bildirgan istak-xohishlarni inobatga olgan holda respublikaning har taraflama kamol topishini va jahon kommunikatsiya tizimiga kirishini jadallashtiruv-chi qulay sharoit yaratishga xizmat qiladi.
1-modda. O'zbekiston Respublikasida lotin yozuviga asoslangan quyidagi 31 harf va 1 tutuq belgisi ( apostrof ) dan iborat o'zbek alifbosi joriy etilsin.
2-m o d d a. Lotin yozuvi asosidagi o'zbek yozuvini joriy etish bilan birga O'zbekiston xalqining milliy iftixori boimish bebaho ma'naviy meros bitilgan arab alifbosini va kirillitsani o'rganish va ulardan foydalanish uchun zarur sharoitlar saqlab qolinadi.
O'ZBEKISTON RESPUBLIKASINING QONUNI
O'ZBEKISTON RESPUBLIKASINING «LOTIN YOZUVIGA ASOSLANGAN O'ZBEK ALIFBOSINI JORIY ETISH TO'G'RISIDA»GI QONUNIGA O'ZGARTIRISHLAR KIRTTISH HAQIDA
O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi qaror qiladi: O'zbekiston Respublikasining 1993-yil 2-sentabrida qabul qilingan «Lotin yozuviga asoslangan o'zbek alifbosini joriy etish to'g'risida»gi Qonuniga (O'zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi Axborotnomasi, 1993-yil, 9-son, 331-modda) quyidagi o'zgartirishlar kiritilsin:

1.1-moddadagi «31 harfva 1 tutiq belgisi (apostrof) dan» so'zlari «26 ta harf va 3 ta harflar birikmasidan» so'zlari bilan almashtirilsin.

2. 
   Cc, J j. harflari mustaqil harf belgisi sifatida alifbodan chiqarilsin.
   
3. 
   06, harfi O'o' shaklida, Gg harfi G'g' shaklida, S§ harfi Sh sh shaklida, Cc harfi Ch ch shaklida, Nfi harfi Ng ng shaklida, Q harf belgisi q shaklida ifodalansin.
   
4. 
   A a, I i, G g, G' g', Q q, O' o', Z z harflari va Ch ch harflar birikmasining yozma shakli tegishlicha Aa, Ii, Gg, G'g', Qq, O'o', Zz, Ch ch tarzida ifodalansin.
   

HOZIRGI ALIFBODA UNLILARNING IFODALANISHI
Hozirgi o'zbek adabiy tili fonetik jihatdan markaziy dialekt-larga asoslanadi. Mazkur dialektlarda oltita unli fonema mavjud.
Lotin yozuviga asoslangan yangi o'zbek alifbosiga ham oltita unli harf kiritilgan. Bular quyidagilar: I i, U u, E e, O' o', A a, O o.
Kirill yozuvidagi e, e, m, n unli harflari yangi alifboda . quyudagicha ifodalanadi:
e — ye; yetti, yelkan, yemish.
e —yo; yolg'iz, yoqut, yomon.
jo — yu; yutuq, yumush, yupqa.
n — ya; yaxshi, yakka, yangi.
HOZIRGI ALIFBODA UNDOSHLARNING IFODALANUSHI
Hozirgi o'zbek adabiy tilida 23 ta undosh tovush bor. Yangi alifboda ular 20 ta harf va 3 ta harflar birikmasi bilan ifodalana-di.
O'zbek tilining o'ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqqan holda Bb, Dd, Ff, Gg, Hh, Jj, Kk, LI, Mm, Nn, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Vv, Xx, Yy, Zz, G'g' harflari uchun xalqaro andozadagi belgilar olingan.
Ill in, Hh, Hr ht tovushlari uchun quyidagi harflar birik­masi olingan: Sh sh, CH ch, Ng ng.
Ruscha-baynalmilal so'zlardagi c harfini ifodalash uchun Mi harfi ishlatiladi: Sirk, Sezar, sikl.
S unlidan keyin kelganda bitta t orttiriladi: litsey, militsiya kabi.