O‘zbekiston tarixi

O’zbekistonning urush girdobiga tortyilishi 1939 - yil 1 sentabrda Fashistlar Germaniasi 
qo’shinlarining Polshaga bostirib kirishi byilan ikkinchi jahon urushi boshlanib ketdi. 
Ikkinchi jahon urushini irik davlatlar o’rtasidagi ixtyiloflar, agressiv davlatlar - fashistlar 
Germaniasi, fashistlar Italiasi va myilitaristik aponia boshladyilar. Ular orasida Germania 
fashistlari uushtiruvchi, etakchi rol o’nadi. 
Fashistlar bloki davlatlari tomonidan olib beryilgan urush bosqinchyilik, adolatsizlik 
urush edi. Fashizmga qarshi urushgan davlatlar adolat uchun kurashdyilar. Agressia qurboni 
bo’lgan mamlakatlarda vatanparvar kuchlar, xalq tomonidan qarshyilik ko’rsatish harakati 
boshlangach, urushning ozodlik xarakteri yanada kuchayadi. 
Anglia va Frantsia hukmron doiralari birinchi jahon urushida qo’lga kiritgan hududlarni 
o’z tasarrufida saqlab qolishga, Gitler qo’shinlarini Sharqqa, Sovet Ittifoqi tomon o’naltirishga 
intyildyilar. 
Sovet davlatining tashqi siosati fashistlar Germaniasini Anglia va Frantsiaga qarshi 
qo’ishga va ularning harbi kuchlari zaiflashgan patda zarba berishga qaratyilgan edi. 1939 - yil 
23 avgustda sobiq SSSR byilan Germania o’rtasida 10 - yil muddatga hujum qyilmaslik 
to’g’risida shartnoma imzolanadi. Shartnomaning mahfi qo’shimcha baonnomasiga muvofiq 
Germania va SSSR o’zlarining ta’sir doiralarini bo’lib oladyilar. German va sovet manfaatlari 

---

Polsha davlati hududlari byilan bog’liq edi. Germania Boltiqbo’i mamlakatlariga da’vo 
qyilishdan voz kechadi. Germania 1939 - yil 1 sentabrda Polshaga bostirib kirgach, Sovet davlati 
1939 - yil 17 sentabrda o’z qo’shinlarini G’arbi Ukraina va G’arbi Belorussiaga kiritadi va bu 
hududlarni o’z tasarrufiga oladi. 1940 - yil iunda SSSR Boltiqbo’i respublikalarini ham egalladi. 
Ikkinchi jahon urushining dastlabki davridaoq fashistlar Germaniasi G’arbi va Markazi 
evropada hukmronlikni qo’lga kiritdi. Germania va Italia evropadagi 10 davlatni – Polsha, 
Chexoslovakia, ugoslavia, Belgia, Gollandia, Luksemburg, Dania, Norvegia, Avstria, Frantsiani 
bosib oldi. 
Fashistlar Germaniasi evropaning harbi, iqtisodi resurslarini qo’lga kiritib bo’lgach, 1941 
- yil 22 iun akshanba kuni tong saharda hujum qyilmaslik to’g’risidagi shartnomani buzib, urush 
e’lon qyilmasdan Sovet Ittifoqiga xoinona hujum boshladi. Fashistlarning maqsadi SSSRni bosib 
olish, boligini talash, millionlab kishyilarni qirish va qolganlarini qul qyilishdan iborat edi. 
Germania byilan hamkorlikda uning ittifoqchyilari-Italia, Finlandia, Vengria, Ruminia, 
Bolgaria ham Sovet Ittifoqiga qarshi urushga kirishdyilar. 
Sovet xalqining fashizmga qarshi urushi boshlandi. SSSR tarkibidagi barcha 
respublikalar, shu jumladan, O’zbekiston ham urush girdobiga tortyildi. 
Shu tariqa, ikkinchi jahon urushi jahondagi 61 mamlakatni, Er shari aholisining 80 
foizini, a’ni 1,7 milliard kishini o’z girdobiga tortdi.